Τοκογλυφία (Ρίμπα)

Πάνω από το κύριο δανειζόμενο ποσό, βγάζοντας έτσι κέρδος από το δάνειο, πράγμα που απαγορεύεται αυστηρά στο Ισλάμ εξαιτίας της βλάβης και της αδικίας που μπορεί να προκαλέσει.

Η Ρίμπα είναι διαφόρων μορφών, αλλά η πιο σοβαρή μορφή ρίμπα, και συνεπώς αυτή που είναι περισσότερο παράνομη, είναι αυτή που σχετίζεται με δάνεια και χρέη. Καλύπτει κάθε προβλεπόμενο επιπλέον ποσό από το κύριο σε μία συναλλαγή δανείου ή χρέους και είναι δύο ειδών:

.

• Ρίμπα για Χρέη

Αυτό το είδος ρίμπα υπάρχει σε κάθε χρέος, το οποίο φέρει μία ρήτρα που δεσμεύει τον οφειλέτη, ότι σε περίπτωση που δεν μπορεί να καταβάλει ολόκληρο το ποσό των χρημάτων κατά την ώρα της εξόφλησης, θα πρέπει να καταβάλλει στον πιστωτή του κάποιο χρηματικό ποσό που υπερβαίνει το αρχικό κεφάλαιο του χρέους.

Παράδειγμα: Ο Γιάννης δανείζεται 1000€ από τον Μάρτιν και υπόσχεται να τα πληρώσει σε ένα μήνα. Ωστόσο ο Γιάννης αδυνατεί να εξοφλήσει το χρέος σε ένα μήνα και έτσι ο Μάρτιν, ο πιστωτής, ορίζει πως ο Γιάννης είτε θα πληρώσει το χρέος χωρίς κάποια προσθήκη στο κύριο ποσό του χρέους, ή θα πληρώσει 1100$ σε έναν ακόμη μήνα. Αν ωστόσο, ακόμη δεν μπορεί να ξεπληρώσει αυτό το ποσό μετά από ένα μήνα, ο Μάρτιν θα αναβάλει την πληρωμή για άλλον ένα μήνα με την προϋπόθεση ο Γιάννης να πληρώσει 1200€.

• Ρίμπα για Δάνεια

Σε αυτό το είδος ρίμπα, ένα άτομο παίρνει ένα δάνειο από κάποιο άλλο άτομο ή από μια τράπεζα με τον όρο κατά το χρόνο της σύμβασης ο οφειλέτης να πρέπει να καταβάλει ένα ετήσιο τόκο που έχει συμφωνηθεί και από τα δύο μέρη, ας πούμε 5%, για το ποσό που δανείστηκε ο δανειστής.

Παράδειγμα: Ο Γιάννης ενδιαφέρεται για ένα σπίτι που αξίζει 100.000€, αλλά δεν έχει αρκετά χρήματα για να το αγοράσει, έτσι παίρνει ένα δάνειο από την τράπεζα, υπό την προϋπόθεση ότι θα πρέπει να καταβάλει στην τράπεζα 150.000€, σε μηνιαίες δόσεις σε ένα χρονικό διάστημα πέντε ετών.

Η Ρίμπα απαγορεύεται αυστηρά στο Ισλάμ και είναι μία από τις μεγαλύτερες αμαρτίες εφόσον το δάνειο έχει ληφθεί με τόκους, είτε πρόκειται για δάνειο επένδυσης για τη χρηματοδότηση μιας επιχείρησης ή εταιρίας ή την αγορά ενός στοιχείου καθοριστικής σημασίας, όπως ενός σπιτιού ή μιας ιδιοκτησίας, είτε για καταναλωτικό δάνειο για προσωπικούς, οικογενειακούς ή οικιακούς λόγους.

Ωστόσο, η αγορά αγαθών σε δόσεις σε τιμή υψηλότερη από την πραγματική τιμή σε μετρητά δεν θεωρείται μορφή ρίμπα.

Παράδειγμα: Ένα άτομο έχει την επιλογή να αγοράσει μια συσκευή κουζίνας για 1.000€ και να πληρώσει για αυτή σε μετρητά ή 1.200€ σε μηνιαίες δόσεις, πληρώνοντας ένα μηνιαίο ποσό 100€ στον ιδιοκτήτη του καταστήματος από το οποίο αγόρασε τη συσκευή.

Ο Ισλαμικός Κανονισμός για τη Ρίμπα

Κειμενικές αποδείξεις από το Κοράνιο και τις παραδόσεις του Προφήτη (r) υπογραμμίζουν πως η ρίμπα απαγορεύεται αυστηρά στο Ισλάμ, πως αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αμαρτίες και πως ο Αλλάχ δεν έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανέναν από τους αμαρτωλούς εκτός από εκείνους που ασχολούνται με τη ρίμπα. Μάλιστα, η ρίμπα απαγορεύεται όχι μόνο στο Ισλάμ αλλά και σε όλες τις προηγούμενες Θείες Θρησκείες. Ένας τέτοιος κανονισμός, ωστόσο, άλλαξε μετά από τόσες διαστρεβλώσεις που εισχώρησαν στα θρησκευτικά κείμενα των θρησκειών αυτών, και άλλαξαν πολλούς άλλους κανονισμούς. Ο Αλλάχ αναφέρει πως προκάλεσε τιμωρία σε μια ομάδα από το λαό της Βίβλου «…για το ότι έπαιρναν Ρίμπα (τοκογλυφία) αν και τους απαγορευόταν.» (Σούρατ Αν-Νισά’, 4:161)

Ποινή για τη Ρίμπα

1. Όσοι εμπλέκονται σε συναλλαγές τοκογλυφίας εκθέτουν τους εαυτούς τους σε πόλεμο τον οποίο έχουν κηρύξει ο Αλλάχ και ο Αγγελιαφόρος Του (r) σε όσους ασχολούνται με τη ρίμπα, και γίνονται συνεπώς εχθροί τους. Όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Και αν δεν το κάνετε, όμως, τότε θα λάβετε μια ειδοποίηση για πόλεμο από τον Αλλάχ και τον Αγγελιαφόρο Του, μα αν μετανοήσετε, θα λάβετε το σύνολο των κεφαλαίων σας. Δε θα αδικήσετε (τους άλλους με το να πάρετε τόκο για τα δάνειά τους), ούτε θα αδικηθείτε (με το να μειώσουν κάτι από τα δάνεια που πήραν από σας).» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:279) Πράγματι, ένας τέτοιος πόλεμος αφήνει καταστρεπτικές σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες, και οι πολλαπλές μορφές βαθιάς αγωνίας και κατάθλιψης που έχουν πλήξει τους ανθρώπους αυτές τις μέρες, αποτελούν μερικά από τα σημάδια αυτού του πολέμου που έχει κηρύξει ο Αλλάχ σε όσους παρακούν τις εντολές Του εμπλεκόμενοι σε τέτοιες συναλλαγές. Οι συνέπειες αυτού του πολέμου στη Μέλλουσα Ζωή θα είναι πολύ χειρότερες, τόσο που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί.
2. Όσοι εμπλέκονται σε συναλλαγές τοκογλυφίας με οποιοδήποτε τρόπο στερούνται του ελέους του Αλλάχ. Ο Τζάμπιρ αφηγήθηκε: «Ο Αγγελιαφόρος του Αλλάχ (r) καταράστηκε το άτομο που αποδέχεται την τοκογλυφία (τόκο), αυτόν που τη δίνει, και αυτόν που την καταγράφει και τους δύο μάρτυρες σε αυτήν.». Είπε, «Είναι όλοι ίσοι στην αμαρτία.» (Σαχίχ Μόσλεμ: 1598)
3. Θα αναστηθούν για την Ημέρα της Κρίσεως με τέτοιο άσχημο τρόπο που θα τρεκλίζουν, θα τινάσσονται και θα τρέμουν σαν κάποιον που υποφέρει από παράνοια ή αντιμετωπίζουν επιληπτικές κρίσεις, όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Αυτοί που τρώνε (συλλέγουν) τόκους δεν θα σηκωθούν (από τους τάφους τους την Ημέρα της Ανάστασης), παρά όπως σηκώνεται ένα άτομο που χτυπιέται με την τρέλα από το Σατανά.» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:275)
4. Τα κέρδη που προέρχονται από συναλλαγές τοκογλυφίας, όσο τεράστια και να φαίνονται, θα στερηθούν κάθε ευλογίας, και όσοι χρησιμοποιούν τέτοια κέρδη δεν θα βρουν ούτε ευτυχία, ούτε ψυχική ηρεμία, όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Ο Αλλάχ θα καταστρέψει τη Ρίμπα (το ποσό της τοκογλυφίας) και θα πολλαπλασιάσει την ελεημοσύνη (δηλ. τα χρήματα που ξοδεύονται σε ελεημοσύνη).». (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:276)

Επιζήμιες συνέπειες της Ρίμπα στο Άτομο και την Κοινωνία

Το Ισλάμ έχει απαγορεύσει αυστηρά τη ρίμπα εξαιτίας της μεγάλης ζημίας που πρόκειται να προκαλέσει τόσο στο άτομο όσο και στην κοινωνία. Αυτές οι επιζήμιες συνέπειες περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Προκαλεί σοβαρή διαταραχή στην κατανομή του πλούτου και διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών

Because ribaa tends to concentrate wealth Επειδή η ρίμπα τείνει να συγκεντρώνει τον πλούτο στα χέρια λίγων ατόμων και τον στερεί από τα χέρια πολλών άλλων, προκαλεί μια άνιση κατανομή του πλούτου και των πόρων και χωρίζει την κοινωνία σε μια υπερβολικά πλούσια μειονότητα και μια υπερβολικά φτωχή ή στερημένη μεγάλη πλειοψηφία, μια κατάσταση που συνήθως προκαλεί μίσος και εγκληματικότητα στην κοινωνία.

2. Ενθαρρύνει τις πολυδάπανες σπατάλες

Το γεγονός ότι η λήψη δανείων από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που χρεώνουν τόκους επί των δανείων αυτών έχει γίνει πιο άμεσα διαθέσιμη από ποτέ, έχει ενθαρρύνει πολλούς ανθρώπους να ξοδεύουν μεγάλα ποσά άσκοπα. Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι βρίσκουν άμεσα και με ευκολία αυτόν που θα τους δανείσει χρήματα οποιαδήποτε στιγμή χρειάζονται, και έτσι δεν σκέπτονται το παρόν και το μέλλον τους. Ταυτόχρονα έχουν την τάση να ξοδεύουν αφειδώς για είδη πολυτελείας, και στο τέλος βρίσκονται επιβαρυμένοι με χρέη που τους προκαλούν κατάθλιψη, άγχος και στρες για όλη τη ζωή τους και τα οποία δεν είναι δυνατόν να αποπληρώσουν ποτέ.

3. Αποθαρρύνει τους επενδυτές από το να επενδύσουν στα εγχώρια ωφέλιμα έργα

Έχοντας δελεαστεί από τα κέρδη, που το τοκογλυφικό σύστημα επέτρεψε στους επενδυτές να αποκομίζουν από τα κεφάλαιά τους, απέχουν από το να επενδύουν τα κεφάλαιά τους στα εγχώρια βιομηχανικά, γεωργικά και εμπορικά έργα, ανεξάρτητα από το πόσο ευεργετικά μπορεί να είναι τέτοια προγράμματα για την κοινωνία, καθώς πιστεύουν πως τα έργα αυτά εμπεριέχουν ρίσκο και απαιτούν μεγάλη προσπάθεια.

4. Στερεί από τον πλούτο κάθε ευλογία και οδηγεί σε οικονομικές κρίσεις

Όλες οι οικονομικές κρίσεις που έχουν υποστεί τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι ιδιώτες προκαλούνται, κατά κύριο λόγο, από την εμμονή στη συμμετοχή σε τοκογλυφικές συναλλαγές και αποτελούν κάποιους από τους λόγους για τους οποίους οι συναλλαγές αυτές στερούνται κάθε ευλογίας, σε αντίθεση με τα φιλανθρωπικά έργα τα οποία είναι βέβαιο ότι θα ευλογήσουν τον πλούτο και θα τον αυξήσουν. Όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Ο Αλλάχ θα καταστρέψει τη Ρίμπα (το ποσό της τοκογλυφίας) και θα πολλαπλασιάσει την ελεημοσύνη (δηλ. τα χρήματα που ξοδεύονται σε ελεημοσύνη).» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2: 276)

Η ρίμπα στερεί από τον πλούτο όλη την ευλογία και οδηγεί σε οικονομικές κρίσεις.

Ποιος είναι ο κανονισμός για ένα άτομο που ασπάζεται το Ισλάμ ενώ συμμετέχει σε κάποιο συμβόλαιο τοκογλυφίας;

Αυτό περιλαμβάνει δύο περιπτώσεις:

1. Αν είναι το πρόσωπο που παίρνει τον τόκο, δικαιούται μόνο το κεφάλαιό του και πρέπει να απέχει, αμέσως μόλις ασπαστεί το Ισλάμ, από τη λήψη οποιουδήποτε τόκου, καθώς το Κοράνιο αναφέρει, «Μα αν μετανοήσετε, θα λάβετε το σύνολο των κεφαλαίων σας. Δε θα αδικήσετε, ούτε θα αδικηθείτε.» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:279)
2. Αν είναι το πρόσωπο που πληρώνει τον τόκο, υπάρχουν δύο περιπτώσεις:

• Αν μπορεί να ακυρώσει το συμβόλαιο χωρίς να υποστεί μεγάλες απώλειες, πρέπει να το κάνει.
• Αν, ωστόσο, δεν μπορεί να ακυρώσει το συμβόλαιο παρά μόνο υφιστάμενος τεράστιες απώλειες, μπορεί να εκπληρώσει τους όρους του συμβολαίου αλλά πρέπει να δείξει ισχυρή αποφασιστικότητα, ώστε να μην εισέλθει σε τέτοια συμβόλαια ποτέ ξανά στο μέλλον, όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Έτσι, όποιος δέχεται νουθεσία από τον Κύριό του και σταματά (να συλλέγει τόκους), να κρατήσει ό,τι έχει πάρει (στο παρελθόν πριν μετανοήσει και σταματήσει να το κάνει)• η υπόθεσή του είναι για τον Αλλάχ (για να τη δικάσει)• μα όποιος επιστρέφει (στην τοκογλυφία), αυτοί είναι οι κάτοικοι του Πυρός –θα κατοικήσουν εκεί μέσα για πάντα.» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:275)