Χατζ

Η Σπουδαιότητα και η Υπεροχή της Μέκκα και του Ιερού Τζαμιού

Το Ιερό Τζαμί (Αλ-Μάστζιντ Αλ-Χαράμ) βρίσκεται στη Μέκκα, μια πόλη στη δυτική πλευρά της Αραβικής Χερσονήσου, κι έχει πολλές αρετές, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

1. Στεγάζει την Κά‘μπα

باب الكعبة وقد كتبت فيه عدد من الآيات القرآنية.

Η Κά‘μπα είναι ένα κτίριο σε σχήμα κύβου που βρίσκεται στο κέντρο του Ιερού Τζαμιού στη Μέκκα.

Αποτελεί την κατεύθυνση προς την οποία στρέφονται οι Μουσουλμάνοι στην προσευχή, καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια κάποιων άλλων πράξεων λατρείας, τις οποίες ο Αλλάχ τους επιβάλλει να κάνουν.

Χτίστηκε από τον Προφήτη Αβραάμ (r) και τον γιο του Ισμαήλ (r) ακολουθώντας την εντολή του Αλλάχ να το κάνουν αυτό, και ξαναχτίστηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ιστορίας.

Όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Και (θυμηθείτε) όταν ο Αβραάμ και (ο γιος του) ο Ισμαήλ σήκωναν τα θεμέλια του Οίκου, (λέγοντας), «Κύριέ μας! δέξου [αυτόν τον Οίκο] από μας. Στ’ αλήθεια, Εσύ είσαι ο Αλ-Σαμεί‘ (Αυτός που ακούει τα πάντα) και ο Αλ-‘Αλείμ (Παντογνώστης).» (Σούρα Αλ-Μπάκαρα, 2:127)

Ο ίδιος ο Προφήτης Μωχάμμαντ (r) συμμετείχε στο να επαναφέρει τη Μαύρη Λίθο στη σωστή της θέση μαζί με τις διάφορες φυλές της Μέκκα όταν ξαναέχτισαν την Κά‘μπα.

2. أΉταν το πρώτο τζαμί που χτίστηκε ποτέ στη γη

Ο Άμπου Δαρ t, ένας από τους ευγενείς συντρόφους του Προφήτη (r), ρώτησε κάποτε τον Προφήτη (r), «Αγγελιαφόρε του Αλλάχ, ποιο τζαμί χτίστηκε πρώτο στη γη;», «Το Ιερό Τζαμί [στη Μέκκα]» απάντησε. Ο Άμπου Δαρ t ρώτησε ξανά, «Ποιο ήταν το επόμενο;» «Το Τζαμί Αλ-Άκσα [στην Ιερουσαλήμ]» απάντησε. «Πόσο διήρκεσε η περίοδος ανάμεσά τους;», ρώτησε ακόμη ο Άμπου Δαρ t, «Σαράντα χρόνια», απάντησε ο Προφήτης (r) και συνέχισε, «Όπου κι αν βρίσκεσαι όταν έρθει η ώρα της προσευχής, πρόσφερε την προσευχή εκεί, καθώς η αρετή έγκειται στην προσφορά των προσευχών στις καθορισμένες ώρες τους.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 3186• Σαχίχ Μόσλεμ: 520)

3. Η αμοιβή για την προσφορά προσευχών σε αυτό πολλαπλασιάζεται επί πολλές φορές.

Ο Προφήτης (r) είπε, «Μια προσευχή σε αυτό μου το τζαμί [στη Μεδίνα] είναι καλύτερη από χίλιες προσευχές σε οποιοδήποτε άλλο, εκτός από το Ιερό Τζαμί [στη Μέκκα], και μια προσευχή στο Ιερό Τζαμί είναι καλύτερη από εκατό χιλιάδες προσευχές οπουδήποτε αλλού.» (Σούνναν Ιμπν Μάτζα: 1406• Μούσναντ Άχμαντ: 14694)

4. Ο Αλλάχ και ο Αγγελιαφόρος Του το έχουν κηρύξει ως ιερό

Όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Διατάχθηκα να λατρεύω τον Κύριο αυτής της πόλης την οποία έχει κηρύξει ιερή• όλα ανήκουν σ’ Αυτόν• κι έχω διαταχθεί να είμαι ένας από τους Μουσουλμάνους.» (Σούρα Αλ-Ναμλ, 27:91)

Αυτό το εδάφιο καθιστά σαφές πως ο Αλλάχ όρισε τη Μέκκα ως ιερή πόλη κι έτσι απαγόρευσε στους ανθρώπους να διαπράττουν αδικίες ή αιματοχυσίες εκεί, να κυνηγάνε τα ζώα της ή να κόβουν τα δέντρα ή το γρασίδι της.

Ο Προφήτης (r) είπε, «Ο Αλλάχ, όχι οι άνθρωποι, κατέστησε τη Μέκκα ιερή• συνεπώς, οποιοσδήποτε πιστεύει στον Αλλάχ και την Έσχατη Ημέρα δεν πρέπει ούτε να χύνει αίμα, ούτε να κόβει τα δέντρα της.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 104• Σαχίχ Μόσλεμ: 1354)

5. Είναι η πιο αγαπητή πόλη στον Αλλάχ και τον Αγγελιαφόρο Του (r)

Ένας από τους συντρόφους του Προφήτη (r) είπε, «Είδα τον Αγγελιαφόρο του Αλλάχ (r) να κάθεται στη καμήλα του στην περιοχή Αλ-Χαζούαρα, απευθυνόμενος στη Μέκκα ως εξής, ‘Μα τον Αλλάχ, είσαι η καλύτερη και πιο αγαπητή γη του Αλλάχ για Εκείνον. Αν δεν είχα εκδιωχθεί από σένα, δεν θα σε εγκατέλειπα ποτέ.’» (Σούνναν Ατ-Τίρμιδι: 3925· Ασ-Σούνναν Αλ-Κούμπρα του Αν-Νασά’ι: 4252)

6. Ο Αλλάχ έκανε το προσκύνημα στον Ιερό Οίκο υποχρεωτικό για όσους μπορούν να το κάνουν.

Ο Αβραάμ ανακοίνωσε το προσκύνημα στους ανθρώπους και ήρθαν να το εκτελέσουν και από μακρινούς τόπους. Σύμφωνα με την Προφητική παράδοση, όλοι οι προφήτες πραγματοποιούσαν Χατζ στον Ιερό Οίκο. Όσον αφορά την εντολή του Αλλάχ στον Αβραάμ για αυτό το θέμα, το Κοράνιο δηλώνει, «Ανακοίνωσε προσκύνημα στους ανθρώπους. Θα έρθουν σε σένα με τα πόδια και με κάθε λεπτή καμήλα (λεπτή από τη δουλειά και όχι από τη πείνα), ερχόμενοι από κάθε απομακρυσμένο δρόμο.» (Σούρα Αλ-Χατζ, 22:27)

Η Σημασία του Χατζ

Το Χατζ είναι το θρησκευτικό ταξίδι που πραγματοποιείται προς το Ιερό Τζαμί στη Μέκκα και σε μερικά από τα μέρη γύρω από αυτό, με την πρόθεση να εκτελεστούν οι τελετές του προσκυνήματος. Αυτό το ταξίδι περιλαμβάνει μια σειρά δραστηριοτήτων που διδάσκονται από τον Προφήτη (r), οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την επίτευξη της κατάστασης Ιχράμ, την περιφορά επτά φορές γύρω από την Κά‘μπα, το περπάτημα επτά φορές ανάμεσα στους λόφους του Ασ-Σάφα και του αλ-Μάρουα, την παραμονή στην πεδιάδα της ‘Άραφα και την ρίψη πετρών στις πέτρινες κολόνες στο Μένα.

Πράγματι, το Χατζ παρέχει στους προσκυνητές τεράστια οφέλη, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων πραγμάτων, την δήλωση της Μοναδικότητας του Αλλάχ, την τεράστια συγχώρεση των αμαρτιών του, την γνωριμία με άλλους και την εκμάθηση των κανονισμών του Ισλάμ.

Οι τελετές του χατζ τελούνται μεταξύ της όγδοης και της δέκατης τρίτης μέρας του Δουλ-Χίτζα, του δωδέκατου μήνα του Ισλαμικού σεληνιακού ημερολογίου.

Ποιος πρέπει να το τελέσει;

Η περιφορά γύρω από την Κά‘μπα (Ταουάφ) εφτά φορές αποτελεί έναν από τους «πυλώνες» του χατζ και της ‘Ούμρα.

Προκειμένου ένας Μουσουλμάνος να τελέσει Χατζ, πρέπει να είναι νομικά υπεύθυνος για τις πράξεις του (μουκάλλαφ) και να είναι ικανός να το κάνει. Η νομική υπευθυνότητα (τακλίφ) σημαίνει πως πρέπει να είναι κανείς ώριμος και πνευματικά υγιής.

Τι σημαίνει ικανότητα;

Η ικανότητα εδώ περιλαμβάνει την δυνατότητα να αναλάβει το ταξίδι στο Ιερό Τζαμί με νόμιμα μέσα και να εκτελέσει τις τελετουργίες του Χατζ χωρίς να υποβληθåß σε ασυνήθιστα σκληρές δυσκολίες και χωρίς να διακινδυνεύσει η προσωπική ασφάλεια και η περιουσία του. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι δαπάνες που απαιτείται να κάνει ο προσκυνητής για Χατζ πρέπει να υπερβαίνουν τις ανάγκες του και τις ανάγκες των εξαρτώμενων από αυτόν.

Η Ικανότητα Τέλεσης Χατζ: Διαφορετικές Συνθήκες

1. Η ικανότητα τέλεσης Χατζ αυτοπροσώπως: εάν ένας Μουσουλμάνος έχει την ικανότητα να αναλάβει το ταξίδι στον Ιερό Οίκο χωρίς να υποβληθεί σε ασυνήθιστα σκληρές δυσκολίες, ενώ διαθέτει επαρκή μέσα για να το κάνει αυτό. Τότε πρέπει, σε αυτήν την περίπτωση, να το τελέσει αυτοπροσώπως.
2. Η οικονομική δυνατότητα εξουσιοδότησης κάποιου να τελέσει Χατζ εκ μέρους κάποιου άλλου: Αυτό αφορά έναν Μουσουλμάνο που δεν είναι σε θέση να τελέσει Χατζ αυτοπροσώπως εξαιτίας κάποιας ασθένειας ή μεγάλης ηλικίας, αλλά διαθέτει τα μέσα να εξουσιοδοτήσει κάποιον άλλο να το τελέσει για λογαριασμό του. Πρέπει, σε αυτή την περίπτωση, να προσφέρει στον αντιπρόσωπο τα απαραίτητα έξοδα για να το τελέσει εκ μέρους του.
3. Έλλειψη ικανότητας τέλεσης Χατζ αυτοπροσώπως ή με αντιπρόσωπο: Κάποιος που δεν είναι σε θέση να κάνει αυτά εξαιρείται εντελώς από την τέλεση Χατζ.

Για να το εξηγήσουμε αυτό, κάποιος που δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα, που υπερβαίνουν τις ανάγκες του ίδιου και αυτών που εξαρτώνται από εκείνων, με τα οποία μπορεί να τελέσει Χατζ, δεν χρειάζεται να το τελέσει καθόλου.

Ούτε απαιτείται να μαζέψει ή να συγκεντρώσει χρήματα προκειμένου να το τελέσει. Ωστόσο, πρέπει να το τελέσει αμέσως μόλις είναι σε σωματική και οικονομική θέση να το κάνει.

Μια Γυναίκα Χρειάζεται Μάχραμ ως Συνοδό για να Τελέσει Χατζ

Προκειμένου μια γυναίκα να τελέσει Χατζ, πρέπει να είναι με το σύζυγό της ή οποιονδήποτε άνδρα συγγενή τον οποίο δεν επιτρέπεται να παντρευτεί εξαιτίας της στενής τους συγγένειας εξ’ αίματος (μάχραμ), όπως τον πατέρα, τον παππού, τους γιους, τους εγγονούς, τους αδελφούς, τους ανιψιούς και τους θείους της. (βλ. σελ. 207)

Ωστοσό, αν μια γυναίκα τελέσει Χατζ χωρίς μάχραμ με τρόπο που δεν την θέτει σε κάποιον κίνδυνο, το Χατζ της είναι έγκυρο και θα ισχύσει σίγουρα.

Αρετές του Χατζ

Ένας άνθρωπος που σκοπεύει να τελέσει Χατζ ή ‘Ούμρα πρέπει να μάθει για τους Ισλαμικούς κανονισμούς που σχετίζονται με αυτά.

Η τέλεση Χατζ έχει πολλές αρετές συμπεριλαμβανομένων των εξής:

1. Αποτελεί μία από τις καλύτερες πράξεις ενώπιον του Αλλάχ. Ο Προφήτης (r) κάποτε ρωτήθηκε, «Ποια είναι η καλύτερη πράξη;». Εκείνος απάντησε, «Η πίστη στον Αλλάχ και τον Αγγελιαφόρο Του.» Έπειτα ρωτήθηκε, «Ποια είναι η επόμενη;», «Ο αγώνας στο δρόμο του Αλλάχ», απάντησε. Ρωτήθηκε έπειτα, «Ποια είναι η επόμενη;». Απάντησε, «Το Χατζ που τελείται σωστά και γίνεται δεκτό από τον Αλλάχ.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 1447• Σαχίχ Μόσλεμ: 83).
2. Είναι μια περίοδος μεγάλης συγχώρεσης. Ο Προφήτης (r) είπε, «Όποιος τελεί το Χατζ, αποφεύγει τη σεξουαλική επαφή [με τη σύζυγό του], δεν διαπράττει καμία αμαρτία, θα επιστρέψει απαλλαγμένος από αμαρτίες σαν την ημέρα κατά την οποία τον γέννησε η μητέρα του.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 1449• Σαχίχ Μόσλεμ: 1350).
3. Παρέχει μια τεράστια ευκαιρία για να σωθεί από το πυρ της Κολάσεως. Ο Προφήτης (r) είπε, «Δεν υπάρχει (καλύτερη) μέρα κατά την οποία ο Αλλάχ απελευθερώνει ανθρώπους από το Πυρ, όπως κάνει την Ημέρα ‘Άραφα.» (Σαχίχ Μόσλεμ: 1348).
4. Η αμοιβή γι’ αυτό είναι ο Παράδεισος, όπως είπε ο Προφήτης (r), «Δεν υπάρχει άλλη αμοιβή για το Χατζ που τελείται σωστά και γίνεται αποδεκτό από τον Αλλάχ εκτός από τον Παράδεισο.» (Σαχίχ Μόσλεμ: 1349)

Ωστόσο, αυτά και άλλα οφέλη θα απολαύσουν μόνο όσοι το τελούν αποκλειστικά για χάρη του Αλλάχ με ειλικρίνεια και καλή πρόθεση ακολουθώντας τα βήματα του Προφήτη (r).

Οι Απώτεροι Στόχοι του Χατζ

Το Χατζ έχει πολλούς ευγενείς στόχους και σκοπούς που επηρεάζουν θετικά το άτομο και την κοινωνία. Για αυτό ο Αλλάχ υποδεικνύει στους προσκυνητές τι να κάνουν αναφορικά με τα ζώα προς θυσία που πρέπει να σφαγιάσουν για να αναζητήσουν εγγύτητα στον Αλλάχ, λέει, «Ούτε η σάρκα, ούτε το αίμα τους φτάνει τον Αλλάχ: αλλά η ευσέβειά σας που Τον φτάνει.» (Σούρατ Αλ-Χατζ, 22:37). Ο Προφήτης (r), επίσης, είπε σε σχέση με αυτό, «Η περιφορά γύρω από την Κά‘μπα, το περπάτημα μεταξύ των λόφων Ασ-Σάφα και Αλ-Μάρουα και η ρίψη των πετρών (Τζαμαράτ) έχουν καθιερωθεί για την μνημόνευση του Αλλάχ και μόνο.» (Σούνναν Άμπου Νταούντ: 1888).

Αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Εκδήλωση απόλυτης υποταγής και ταπεινότητας στον Αλλάχ

Αυτό επιτυγχάνεται όταν προσκυνητές εγκαταλείπουν όλες τις μορφές πολυτέλειας και στολισμού και φορούν απλά ρούχα της κατάστασης Ιχράμ, δείχνοντας την απόλυτη ανάγκη και εξάρτησή τους από τον Κύριό τους και απαλλάσσοντας τους εαυτούς τους από όλες τις κοσμικές ανησυχίες και τις επιδιώξεις, που μπορεί διαφορετικά να αποσπάσουν την προσοχή τους, και αποδεικνύοντας την απόλυτη αφοσίωση τους σ’ Αυτόν, ώστε να λάβουν το έλεος και τη συγχώρεσή Του. Αυτή η επίδειξη απόλυτης υποταγής γίνεται όλο και πιο έντονη κατά την Ημέρα του ‘Άραφα όταν στέκονται εκεί επικαλούμενοι τον Κύριό τους, σε κατάσταση δέους και σεβασμού, δίνοντας ευχαριστίες σ’ Αυτόν για τις αμέτρητες ευλογίες Του και αναζητώντας τη συγχώρεσή Του για τα παραπτώματα και τις αδυναμίες τους

2. Εκδήλωση της ευγνωμοσύνης προς τον Αλλάχ

Η ευγνωμοσύνη προς τον Αλλάχ για την τέλεση Χατζ παρουσιάζεται τόσο για τα χρήματα αλλά και την καλή υγεία που παρέχει ο Αλλάχ, τα οποία είναι ανάμεσα στις μεγαλύτερες εγκόσμιες ευλογίες που έχει παραχωρήσει ο Αλλάχ στον άνθρωπο. Όταν ένας Μουσουλμάνος τελεί Χατζ, δείχνει πραγματικά την ευγνωμοσύνη του προς τον Αλλάχ για τις δύο αυτές ευλογίες, υφιστάμενος μεγάλες σωματικές κακουχίες και ξοδεύοντας χρήματα για να αναζητήσει την εγγύτητα προς τον Αλλάχ, σε απόλυτη υπακοή προς Αυτόν. Η εκδήλωση ευγνωμοσύνης είναι ένα καθήκον που δεν ορίζεται και επιβεβαιώνεται απλά με τη λογική, αλλά και ορίζεται και από τον Θείο Νόμο.

3. Συγκέντρωση των Μουσουλμάνων από όλο τον κόσμο

Μουσουλμάνοι από όλο το κόσμο συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια του Χατζ. Έρχονται σε επαφή ο ένας τον άλλο και γνωρίζονται, και τα εμπόδια των φυλών, του χρώματος, της γλώσσας και της κοινωνικής τάξης αγνοούνται σε αυτή την αδελφότητα της πίστης που ενώνει όλους τους Μουσουλμάνους στη μεγαλύτερη, ετήσια ανθρώπινη συγκέντρωση κατά την οποία βοηθούν ο ένας τον άλλον στην προώθηση της αρετής και της ευσέβιας.

4. Αποτελεί Υπενθύμιση της Ημέρας της Κρίσεως

Το Χατζ θυμίζει σε εκείνους που το εκτελούν, την ημέρα της Αναστάσεως, όταν όλοι οι άνθρωποι θα σταθούν ίσοι ενώπιον του Αλλάχ για Κρίση. Όταν οι προσκυνητές στέκονται στην πεδιάδα του ‘Άραφα, μετά την ανάληψη της κατάστασης της Ιχράμ αντικαθιστώντας την πολιτική περιβολή τους με απλά ρούχα και βλέπουν τα αμέτρητα πλήθη των προσκυνητών, ντυμένοι όλοι με κάτι που μοιάζει με σάβανο, αυτό θα ανοίξει τα μάτια τους σε αυτά που θα περάσουν μετά από το θάνατό τους και θα τους προτρέψει να προσπαθήσουν σκληρότερα κατά την προετοιμασία τους για την Mέλλουσα Zωή.

5. Αποτελεί επίδειξη της πίστης τους στη Μοναδικότητα του Αλλάχ και την αποχή τους από το να αποδίδουν οποιονδήποτε εταίρο στη λατρεία Του με λόγια ή πράξη

Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της απαγγελίας από τους προσκυνητές του Ταλμπίγια: Λαμπάικα Αλλάχουμμα λαμπάικ, λαμπάικα λα σαρίκα Λάκα λαμπάικ, ίν-να αλ-χάμντα ουά αν-νί‘ματα Λάκα ουά αλ-μουλκ, λα σαρίκα Λακ (Ιδού εγώ, έρχομαι με υπακοή προς Εσένα, απαντώντας στο Κάλεσμά Σου, ω, Αλλάχ. Έρχομαι με υπακοή προς Εσένα, απαντώντας στο Κάλεσμά Σου, πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει εταίρος με Σένα στην Κυριαρχία Σου, ούτε στη λατρεία προς Εσένα. Στ’ αλήθεια η Δόξα, η Εύνοια και η Κυριαρχία ανήκουν σε Σένα. Στ’ αλήθεια δεν υπάρχει κανένας εταίρος με Σένα στην Κυριαρχία Σου, ούτε στη λατρεία προς Εσένα.)» Περιγράφοντας το Ταλμπίγια, ένας από τους συντρόφους του Προφήτη (r) κάποτε αναφέρθηκε σ’ αυτό ως λόγια Μονοθεϊσμού: «Και έπειτα δόξασε τον Αλλάχ με τα λόγια του Μονοθεϊσμού (δηλ. τα λόγια του Ταλμπίγια)» (Σαχίχ Μόσλεμ: 1218). Πράγματι, ο αγνός μονοθεϊσμός είναι εμφανής σε όλες τις τελετές Χατζ, λόγια και πράξεις χωρίς εξαίρεση.

Οι Μουσουλμάνοι απαιτείται να τελούν ‘Ούμρα μία φορά στη ζωή τους αν είναι σε θέση να το κάνουν.