Het vasten in Ramadan

Definitie

Vasten (siyyaam of sawm) is een daad van aanbidding die inhoudt dat je jezelf eten, drinken en seksualiteit ontzegt en alles wat zeker je vasten verbreekt van de ochtendschemering (vanaf de oproep tot het fajr-gebed) tot zonsondergang (tot de oproep van het maghrib-gebed).

Deugden van de maand Ramadan

De vastende persoon kent twee momenten van geluk: de eerste wanneer hij zijn vasten verbreekt en de tweede wanneer hij zijn Heer ontmoet

Ramadan is de negende maanmaand van islamitische kalender. Het is de beste maand van het jaar en heeft een aantal deugden, waaronder de volgende:

Het was de maand waarin het grootste en meest verheven van alle heilige boeken, de Heilige Qur’an, werd geopenbaard: “De maand Ramadan is [de maand] waarin de Qur’an is neergezonden, als leidraad voor de mensen met duidelijke bewijzen van leiding en het onderscheid [tussen waarheid en valsheid]. Wie van jullie van deze maand getuige is, dient dan te vasten.” (Soera al Baqara 2:185)
De Profeet r zei: “wanneer de maand Ramadan komt, worden de poorten van het paradijs geopend, de poorten naar het hellevuur gesloten en de duivels aan de ketting gelegd.”(Sahieh al Bukhari: 3103 en Sahieh Muslim: 1079) Het bevat dus de mogelijkheid voor de gelovige om dichterbij Allah te komen door goede daden te verrichten en slechte daden te vermijden.
Degene die gedurende de uren van daglicht vast en die in de nacht in gebed staat, zal zijn voorbije zonden vergeven zien. De Profeet r zei: “Degene die vast in de maand Ramadan met oprecht geloof, in de verwachting beloond te worden door Allah [in het hiernamaals], zal al zijn voorbije zonden vergeven zien.” (Sahieh al Bukhari: 1910 en Sahieh Muslim: 760) Hij zei ook: “Degene die vrijwillige gebeden verricht in de nacht met oprecht geloof, hopende dat hij de beloning van Allah [in het hiernamaals] zal verkrijgen, zal al zijn voorbije zonden vergeven zien.” (Sahieh al Bukhari: 1905 en Sahieh Muslim: 759)
Laylat-ul-Qadr (De nacht van de bepaling, ook wel de nacht van kracht genoemd) vindt plaats in deze maand. De Qur’an informeert ons erover dat goede daden in deze nacht veel beter zijn dan het verrichten van goede daden gedurende vele jaren: “De nacht van Qadr is beter dan duizend maanden.” (Soera al Qadr 97:3) Iemand die in deze nacht bidt met een oprecht geloof in de verwachting van de beloning van Allah in het hiernamaals, zal de vergiffenis van Allah verkrijgen voor alle voorbije zonden. Deze nacht valt in één van de oneven nachten van de laatste tien dagen van Ramadan en niemand weet precies wanneer.

De wijsheid achter het vasten

Allah ﷻ gebiedt de gelovigen om het vasten in acht te nemen vanwege een aantal redenen die te maken hebben met deze wereld en met het hiernamaals. Hieronder vallen de volgende zaken:

Het helpt om taqwa te realiseren (rechtschapenheid, vroomheid, bewustzijn van Allah, jezelf beschermen tegen kwaad)

Het vasten is een daad van aanbidding waarmee de gelovigen de nabijheid van hun Heer zoeken door hun hartstochtelijke verlangens op te geven. Ze plaatsen zich tegenover fysieke verleidingen op alle tijden en plaatsen, in het geheim en in het openbaar, en weten dat Allah hen in de gaten houdt. Zoals de Qur’an stelt: ““O jullie die geloven! Het vasten is jullie voorgeschreven, zoals het ook was voorgeschreven aan degenen vóór jullie, opdat jullie je bewust zijn van Allah.” (Soera al Baqara 2:183)

Het bevat ruime trainingsmogelijkheden om je te weerhouden van zonden en slechte daden.

Als een vastend persoon zich weerhoudt van het begaan van toegestane daden uit totale gehoorzaamheid aan Allah, dan zal hij er zeker toe in staat zijn om zijn bevliegingen en verlangens te beheersen, om zonden te vermijden en niet te volharden in valsheid of af te wijken van de waarheid. De Profeet r heeft gezegd: “Iemand die niet afziet van bedrieglijke woorden en daden [wanneer hij vast] moet weten dat Allah er geen behoefte heeft aan heeft dat hij zijn eten en drinken laat staan.” (Sahieh al Bukhari: 1804) Dit betekent dat degenen die niet afzien van het vertellen van leugens en het bedriegen van andere mensen, feitelijk niet het ware doel van vasten zien.

Het helpt ons om de behoeftigen en de noodlijdenden te gedenken en moedigt ons aan om met hen te sympathiseren.

Omdat de vastende persoon de pijn van ontbering en honger ervaart, weliswaar alleen tijdelijk, beseft hij de zware effecten van dergelijke pijn voor zijn islamitische broeders en zusters die langere tijden zonder de basisbenodigdheden door het leven moeten gaan en die extreme honger en dorst doormaken. Dit moedigt hem aan om meer mededogen met hen te voelen en om hen te helpen.

Deugden van het vasten

Het vasten kent talrijke deugden, waaronder de volgende:

Ramadan is de negende maanmaand van de islamitische kalender.

Een persoon die oprecht gelooft in Allah en die vast uit gehoorzaamheid aan Zijn geboden en die zich hierdoor zeker voelt van Zijn beloning in het hiernamaals, zal al zijn voorbije zonden vergeven zien. De Profeet r zei: “Wie vast in de maand Ramadan, uit een oprecht geloof en in verwachting van de beloning van Allah [in het hiernamaals] zal al zijn voorbije zonden vergeven zien.” (Sahieh al Bukhari: 1910 en Sahieh Muslim: 760)
De vastende persoon zal grote blijdschap ervaren in het hiernamaals naar aanleiding van de grote beloning die hij zal ontvangen en de gelukzaligheid die hij zal ervaren vanwege het vasten. De Profeet r zei: “De vastende persoon kent twee momenten van geluk: de eerste wanneer hij zijn vasten verbreekt en de tweede wanneer hij zijn Heer ontmoet.” (Sahieh al Bukhari: 1805 en Sahieh Muslim: 1151)
Het paradijs heeft een poort die Ar Rayyaan heet, waardoor alleen degenen die gewoon waren te vasten naar binnen gaan. De Profeet r zei: “In het paradijs is een poort die Ar Rayyaan heet, waardoor alleen degenen die vasten naar binnen zullen gaan op de Dag der Opwekking en niemand anders dan zij zullen er binnengaan. Er zal gezegd worden: ‘Waar zijn degenen die gevast hebben?’ Ze zullen dan opstaan en niemand zal er binnengaan behalve zij. Wanneer zij naar binnen zijn gegaan, zal deze gesloten worden en zal niemand er nog binnengaan.” (Sahieh al Bukhari: 1797 en Sahieh Muslim: 1152)
Elke daad van aanbidding heeft een specifieke beloning behalve het vasten, want hiervoor zal Allah, in Zijn oneindige voorziening en barmhartigheid, degenen die het in acht namen overvloedig belonen. De Profeet r zei: “Allah heeft gezegd: ‘Alle daden van de kinderen van Adam zijn voor hen, behalve het vasten. Dat is voor Mij en Ik zal het belonen.” (Sahieh al Bukhari: 1805 en Sahieh Muslim: 1151)

Zaken die het vasten verbreken

Een vastend persoon dient een aantal zaken te vermijden die zeker het vasten verbreken. Dit zijn de volgende zaken:

Eten en drinken. Zoals de Qur’an vermeldt: “Eet en drink totdat voor jullie bij de ochtendschemering de witte draad van de zwarte draad is te onderscheiden. Voltooi dan het vasten tot aan de nacht.” (Soera al Baqara 2:187) Echter, als een persoon vergeet dat hij aan het vasten is en eet of drinkt, dan is zijn vasten nog steeds geldig. Hij wordt niet als zondig beschouwd wanneer hij dit uit vergeetachtigheid doet. De Profeet r zei: “Wie vergeet dat hij aan het vasten is en eet of drinkt, laat hem zijn vasten vervolmaken, want het is Allah die hem gevoed heeft en van drinken voorzien heeft.” (Sahieh al Bukhari: 1831 en Sahieh Muslim: 1155)
Alles dat geclassificeerd kan worden als iets dat op een bepaalde manier lijkt op eten of drinken. Hieronder vallen de volgende zaken:

Injecties krijgen die voedingswaarde bevatten: deze dienen om het lichaam van de noodzakelijke mineralen en voedingsstoffen te voorzien die het nodig heeft, waardoor het op eten en drinken lijkt.
Een bloedtransfusie krijgen: bloed is het transportsysteem van het lichaam omdat het tijdens het rondpompen zuurstof en voedingsstoffen door het lichaam vervoert, waardoor het op eten en drinken lijkt.
Roken maakt in al haar vormen het vasten nietig, omdat het inhaleren van rook verschillende giftige stoffen in het lichaam introduceert.

Seksuele activiteit waarbij een man zijn penis in de vagina van een vrouw stopt, of dit nu wel of niet tot ejaculatie lijkt.
Opzettelijke zaadlozing door seksueel contact, masturbatie of op andere manieren.

Natte dromen – seksueel opwindende dromen die tot een orgasme kunnen leiden – verbreken het vasten echter niet.

Een man mag zijn vrouw kussen als hij zichzelf eenvoudig kan beheersen en dit niet leidt tot verdere gemeenschap of een daad die tot zaadlozing leidt.

Opzettelijk overgeven: onopzettelijk overgeven verbreekt echter niet het vasten. Zoals de Profeet r zei: “Als een persoon onopzettelijk overgeeft terwijl hij aan het vasten is, hoeft hij zijn vasten niet in te halen op een andere dag. Echter, als hij opzettelijk overgeeft, dan moet hij een extra dag vasten omdat hij zijn [verplichte] vasten heeft verbroken.” (Sunan at Tirmidhi: 720 en Sunan Abu Dawud: 2380)
Het begin van menstruatie of postnatale bloedingen: dergelijke bloedingen verbreken automatisch het vasten van de vrouw, ongeacht op welk moment van de dag het begint - zelfs als het plaatsvindt vlak voor zonsondergang. Als een menstruerende vrouw schoon wordt na de dageraad, dan wordt haar vasten nog steeds als verbroken beschouwd. De Profeet r heeft gezegd: “Is het niet zo dat een vrouw kan bidden noch vasten tijdens haar menstruatie?” (Sahieh al Bukhari:1850)

Afgezien van menstruatie en postnatale bloedingen, verhinderen de onregelmatige baarmoederlijke bloedingen die sommige vrouwen ervaren het vasten niet.

Degenen die zijn vrijgesteld van het vasten

Om het gemakkelijk te maken voor de mensen, heeft Allah ﷻ sommigen van hen vrijgesteld van vasten. Dit zijn:

1 Zieke mensen wiens medische gesteldheid met zekerheid zou verergeren door het vasten. Het is hen toegestaan om het vasten te verbreken en de gemiste vastendagen in te halen na de Ramadan.

2 Mensen die onmogelijk kunnen vasten vanwege ouderdom of vanwege een chronische ziekte mogen ook hun vasten verbreken. Deze mensen dienen een behoeftige te voeden voor elke gemiste vastendag door deze persoon 1,5 kg te geven van het hoofdbestanddeel van een gebruikelijke maaltijd in hun land.

3 Het is reizigers toegestaan om hun vasten te verbreken, gedurende hun reis van de ene plek naar de andere, of gedurende hun tijdelijke verblijf wanneer dit korter dan vier dagen is, maar ze moeten hun gemiste vastendagen inhalen na de Ramadan. Zoals de Qur’an vermeldt: “Wie ziek of op reis is, dient [de gemiste dagen] op een gelijk aantal andere dagen [in te halen]. Allah wenst het gemak voor jullie en wenst niet het ongemak.” (Soera al Baqara 2:185)

4 Menstruerende vrouwen en vrouwen die postnatale bloedingen ondergaan is het niet toegestaan om te vasten . Zij moeten een gelijk aantal vastendagen inhalen na de Ramadan. Zelfs als zij vasten, zal het niet geldig zijn. (Zie blz. 98)

5 Zwangere of zogende vrouwen mogen het vasten verbreken wanneer zij vrezen dat het gevaar oplevert voor zichzelf of voor hun baby als zij door zouden vasten. Ze dienen echter wel de gemiste vastendagen na de Ramadan in te halen.

Islamitische regelgeving omtrent degenen die opzettelijk hun vasten verbreken

Het vasten verbreken zonder geldig excuus is een zware zonde die overduidelijk getuigt van ongehoorzaamheid aan Allah I. Daarom moeten degenen die een dergelijke zonde verrichten oprecht berouw tonen aan Allah en daarnaast hun gemiste vastendagen inhalen. Degenen die seksuele gemeenschap hebben gedurende de dag in de Ramadan dienen, naast het tonen van oprecht berouw aan Allah en het inhalen van die vastendag, boete doen door een moslimslaaf te bevrijden. Hier komt het belang vandaan dat islam hecht aan het bevrijden van mensen van de ketenen van slavernij. Als ze echter geen slaven kunnen vinden om te bevrijden, zoals vandaag de dag het geval kan zijn, dienen ze twee aaneengesloten maanden te vasten. Als ze hiertoe niet in staat zijn, dienen ze zestig arme mensen te voeden.

Vrijwillig vasten

Moslims dienen een keer in het jaar een strikte vastenperiode van een maand in acht te nemen, gedurende de maand Ramadan. Het is ook aanbevolen, wanneer ze hiertoe in staat zijn, om op andere dagen te vasten om zo meer beloning te verkrijgen. De volgende dagen komen hiervoor in aanmerking:

De dag van ‘Ashoera, en de dag ervoor of erna. ‘Ashoera is de tiende dag van de maanmaand Moeharram, de eerste maand van de islamitische kalender. Het is de precieze dag waarop Allah ﷻ Mozes u redde en de Farao en zijn leger verdronken. Een moslim vast op deze dag als uitdrukking van zijn dankbaarheid aan Allah voor het redden van Mozes en om in de voetstappen van de Profeet r te treden, die niet alleen op deze dag vastte maar zijn metgezellen ook vroeg om de dag ervoor of erna te vasten. (Musnad Ahmad: 2154) Toen hij r werd gevraagd over het vasten op die dag, antwoordde hij: “het wist [de zonden die verricht zijn in] het afgelopen jaar.” (Sahieh Muslim: 1162)
De dag van ‘Arafah: ‘Arafah is de negende dag van de maanmaand Dhoel-Hijjah, de twaalfde maand van islamitische kalender. Op deze dag verzamelen de pelgrims die de hajj (jaarlijkse islamitische bedevaart) verrichten, zich op de uitgestrekte open vlakte van ´Arafah en houden zij zich bezig met het verrichten van smeekbeden aan Allah en het lofprijzen en verheerlijken van Hem. ‘Arafah is de beste dag van het jaar en degenen die de hajj niet verrichten mogen op deze dag vasten. Toen de Profeet r erover werd gevraagd, zei hij: “Het is een boetedoening voor de zonden van het afgelopen en het komende jaar.” (Sahieh Muslim: 1162)
De zes dagen van Shawwaal: Shawwaal is de tiende maand van islamitische kalender. De Profeet r zei: “Wie vast in Ramadan en het vervolgt met zes dagen van de maand Shawwaal zal de beloning ontvangen van een heel jaar vasten.” (Sahieh Muslim: 1164)

Het feest van het verbreken van het vasten (‘id-ul-fitr)

Feesten komen van religieuze rituelen. Toen de Profeet r in Medina aankwam ontdekte hij dat de mensen daar twee dagen per jaar apart hielden om plezier te maken. Hij vroeg hen: “Wat zijn dit voor dagen?” Zij antwoordden: “Voor de komst van islam, speelden wij en maakte wij plezier op deze twee dagen.” De profeet r zei vervolgens: “Allah heeft jullie twee betere dagen gegeven: ‘id-ul-fitr en ‘id-ul-adha.” (Sunan Abu Dawud: 1134) Hij legde ooit uit dat feesten staan voor de religie van haar volgelingen, waarbij hij opmerkte: “Elk volk heeft zijn feest en dit is ons feest.” (Sahieh al Bukhari: 909 en Sahieh Muslim: 892)

De betekenis van ‘id in islam

‘Id is een dag van feest en blijdschap. Op deze dag geven moslims uitdrukking aan hun geluk en dankbaarheid aan Allah omdat Hij hen naar de waarheid heeft geleid en omdat Hij hen heeft geholpen met het voltooien van het vasten van Ramadan. Ze delen hun blijdschap met iedereen door hun mooiste kleren aan te trekken en door liefdadigheid te geven aan de armen en behoeftigen. Ze nemen deel aan toegestane vieringen en festiviteiten die iedereen blij maken en die hen herinneren aan de gunsten die Allah hun geschonken heeft.

Moslimfeesten

Er zijn slechts twee jaarlijkse feesten in islam en moslims dienen geen andere dagen te vieren behalve deze twee. Het zijn: 1) het feest van het verbreken van het vasten (‘id-ul-fitr), wat gevierd wordt op de eerste dag van de islamitische maand van Shawwaal en 2) het offerfeest (‘id-ul-adha), wat gevierd wordt op de tiende dag van islamitische maand Dhoel-Hijjah.

Het feest van het verbreken van het vasten (‘id-ul-fitr)

‘Id-ul-fitr valt op de eerste dag van de islamitische maand Shawwaal en markeert daarmee het einde van de vastenmaand Ramadan. Net als het vasten gedurende de maand Ramadan, is het vieren van ‘id-ul-fitr ook een daad van aanbidding, waarmee moslims hun dankbaarheid aan Allah tonen omdat zij deze daad van aanbidding hebben kunnen vervullen en dat Hij Zijn genade over hen voltooid heeft. Zoals de Qur’an zegt: “Jullie dienen het getelde aantal dagen te voltooien en Allah te verheerlijken voor de leiding die Hij jullie heeft gegeven, opdat jullie wellicht dankbaar zijn.” (Soera al Baqara 2:185)

Wat zou op de dag van ‘id gedaan moeten worden?

Het verrichten van het ‘id-gebed: islam benadrukt dat het ‘id-gebed verricht zou moeten worden. Het is een van de daden die de Profeet r met constantie in acht nam en hij moedigde niet alleen de mannen, maar ook de vrouwen en kinderen aan om het te verrichten. Het begint als de zon ongeveer één speerlengte (1 meter) boven de horizon is opgekomen en duurt tot de zon over de meridiaan (middagcirkel) is geklommen.

Beschrijving: het ‘id-gebed bestaat uit twee gebedseenheden (raka’aat, enkelvoud: raka’a) waarin de imam hardop Qur’an reciteert. Hierna geeft hij de preek (khoetbah) in twee delen. Het gebed bevat meer takbieraat (enkelvoud: takbiera, het zeggen van Allahoe Akbar) aan het begin van elke gebedseenheid dan een normaal gebed: de imam zegt Allahoe Akbar en voor hij begint met het reciteren van de Qur’an, herhaalt hij dezelfde frase nog zes keer. Nadat hij opstaat voor de tweede gebedseenheid herhaalt hij dezelfde frase nog vijf keer bovenop de takbier die hij reciteerde terwijl hij opstond. De mensen die in gebed staan volgen de imam in deze bewegingen door exact hetzelfde te doen en te zeggen.

Zakaat-ul-fitr betalen: Allah ﷻ heeft het betalen van zakaat-ul-fitr (letterlijk: de verplichte zuiverende liefdadigheid van het verbreken van het vasten) verplicht gesteld voor iedereen die een dag en een nacht aan voedsel bezit. Het bestaat uit één saa’ van het hoofdbestanddeel van het meest gebruikelijke eten van het land, zoals bijvoorbeeld rijst, tarwe of dadels. Het dient geschonken te worden aan arme en behoeftige moslims zodat er op de dag van ‘id-ul-fitr niemand om eten verlegen zit. Het is echter toegestaan om de waarde van zakaat-ul-fitr te betalen in geld, wanneer het duidelijk is dat dit meer voordeel biedt voor arme mensen.

Wanneer wordt dit betaald? Zakaat-ul-fitr kan betaald worden vanaf het moment dat de zon opkomt op de laatste dag van Ramadan tot de tijd van het ‘id-gebed. Het mag echter ook een dag of twee voor de dag van ‘id betaald worden.

De hoeveelheid zakaat-ul-fitr is één saa’ van het hoofdbestanddeel van het meest gebruikelijke eten van het land, of het nu rijst, tarwe of dadels is. Één saa’ is gelijk aan ongeveer 3 kg.

Een moslim dient het voor zichzelf te betalen en voor alle personen die hij wettelijk gezien moet onderhouden, zoals zijn vrouw en kinderen. Het is aanbevolen om het te betalen voor een kind dat nog niet geboren is.

Moslims verlaten de moskee na het verrichten van het ‘id-gebed. .

De Profeet r stelde het verplicht als “boetedoening voor het gebruik van obsceen taalgebruik tijdens het vasten en om eten voor de behoeftige te verzorgen. Het wordt beschouwd als zakaat voor degenen die het vóór het gebed betalen, maar het wordt slechts als sadaqah (vrijwillige liefdadigheid) beschouwd voor degenen die het na het ‘id-gebed betalen.” (Sunan Abu Dawud: 1609)

Moslims spreiden op deze dag vreugde en gezelligheid ten toon voor alle gezinsleden, jong en oud, man en vrouw, met allerlei soorten toegestaan vertier. Ze dragen hun beste en mooiste kleding en eten en drinken, want deze vallen onder daden van aanbidding. Vasten is op deze dag strikt verboden.
De nacht voorafgaand aan de dag van ‘id en onderweg naar het ‘id-gebed, zijn een speciale gelegenheid waarbij de takbier wordt gereciteerd. De moslims gaan hiermee door tot de imam verschijnt en het ‘id-gebed van start gaat. Ze tonen hiermee hun dankbaarheid aan Allah ﷻ dat ze het vasten in de maand Ramadan hebben mogen voltooien. De Qur’an stelt: “Jullie dienen het getelde aantal dagen te voltooien en Allah te verheerlijken voor de leiding die Hij jullie heeft gegeven, opdat jullie wellicht dankbaar zijn.” (Soera al Baqara 2:185)

De manier waarop de takbieraat worden uitgesproken tijdens deze gelegenheid is als volgt: Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, laa ilaha illalllaah, Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, walillaahil hamd (Allah is de Grootste, Allah is de Grootste, Allah is de Grootste, er is niets of niemand het waard om aanbeden te worden behalve Allah, Allah is de Grootste, Allah is de Grootste, en alle lof behoort aan Allah).

Je kunt ook het volgende reciteren: Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, laa ilaha illalllaah, Allahoe Akbar, Allahoe Akbar, walillaahil hamd (Allah is de Grootste, voor Hem is de overvloedige lofprijzing en glorie zij dag en nacht aan Hem.)

Over het algemeen reciteren de mannen de takbieraat hardop, maar zonder anderen te storen, terwijl vrouwen het zachtjes uitspreken.