Hajj

Het belang en de deugden van Mekka en de Heilige Moskee

De heilige moskee (Al Masdjied al Haraam) bevindt zich in Mekka, een stad aan de westelijke kant van het Arabisch schiereiland, en heeft talrijke deugden, zoals de volgende:

1. Het herbergt de Ka’bah.

De rijkelijk versierde deur van de Ka’ba met citaten uit de Heilige Qur’an. .

De Ka’bah is een kubusvormig gebouw in het hart van de Heilige Moskee in Mekka. De moslims richten zich ernaar toe in het gebed en tijdens enkele andere daden van aanbidding die Allah ﷻ hen heeft opgedragen.

Het is gebouwd door de Profeet Abraham u en zijn zoon Ismaïel u, die de bevelen van Allah ﷻ hiermee opvolgden, en het is door de geschiedenis heen regelmatig opnieuw gebouwd.

Zoals de Qur’an stelt: “Terwijl Ibrahiem, en Ismaïel met hem, de fundamenten van het Huis optrokken, [zeiden zij]: ‘Onze Heer, aanvaardt dit van ons, Jij bent de Alhorende, de Alwetende.’” (Soera al Baqara 2:127)

De Profeet Mohammed r heeft zelf deelgenomen aan het herbouwen van de Ka’bah met de andere Mekkaanse stammen, toen hij hielp om de Zwarte Steen op zijn plek te leggen.

2. Het was de eerste moskee ter wereld.

Abu Dharr t, een van zijn nobele metgezellen, vroeg de Profeet r eens: “Boodschapper van Allah, welke moskee op aarde was het eerst gebouwd?” Hij r antwoordde: “De Heilige Moskee [in Mekka].” Abu Dharr t vroeg weer: “Welke kwam daarna?” Hij r antwoordde: “De Al Aqsamoskee [in Jeruzalem].” Abu Dharr t vroeg verder: “Hoe lang zat er tussen hen?” “Veertig jaar,” antwoordde De Profeet r. “Waar je je ook bevindt als de gebedstijd aanbreekt,” vervolgde hij, “verricht het gebed daar, want er schuilt deugdzaamheid in het verrichten van gebeden op hun aangestelde tijd.” (Sahieh al Bukhari:3186 en Sahieh Muslim: 520)

3. De beloning voor gebeden verricht in de Heilige Moskee wordt vele malen vermenigvuldigd.

De Profeet r heeft gezegd: “Één gebed in deze moskee van mij [in Medina] is beter dan duizend gebeden in welke andere moskee dan ook, behalve in de Heilige Moskee [in Mekka]. En één gebed in de Heilige Moskee is beter dan 100.000 gebeden in welke andere moskee dan ook.” (Sunan Ibn Maajah: 1406 en Musnad Ahmad: 14694)

4. Allah ﷻ en Zijn boodschapper r hebben het heilig verklaard.

Zoals de Qur’an stelt: “[Zeg O Profeet] ‘Mij is slechts opgedragen de Heer van deze stad te dienen, [Degene] die haar heilig heeft gemaakt. En alles behoort Hem toe. En mij is opgedragen bij degenen te horen die zich onderwerpen.’” (Soera an Naml 27:91)

Dit vers maakt duidelijk dat Allah Mekka tot een gewijde plaats heeft gemaakt. Daarmee heeft Allah het de mensen verboden heeft om er onrecht te begaan, om er bloed te vergieten, om er op wild te jagen of om er bomen om te kappen of gras te maaien.

De Profeet r merkte eens op: “Allah heeft Mekka tot een gewijde plaats gemaakt, niet de mensen. Daarom dient elke persoon die gelooft in Allah en de Laatste Dag zich daar te onthouden van bloedvergieten of het kappen van bomen.” (Sahieh al Bukhari:104 en Sahieh Muslim:1354)

5. Het is de meest dierbare plek ter wereld voor Allah ﷻ en Zijn boodschapper r.

Een van de metgezellen van de Profeet r zei eens: “Ik zag de boodschapper van Allah r op zijn kameel zitten op de markt van Al Hazwarah, terwijl hij zich zo tot Mekka richtte: ‘Bij Allah, je bent voor Allah de beste en de meest dierbare van Zijn plekken. Als ik niet uit jou verdreven was, dan zou ik je nooit verlaten hebben.” (Sunan At Tirmidhi:3925 en An Nasaa’i’s Sunan Al Kubraa: 4252)

6. Allah ﷻ heeft de bedevaart naar het Heilige Huis verplicht gemaakt voor degenen die ertoe in staat zijn.

Abraham u riep mensen op tot de bedevaart en ze kwamen van heinde en verre om deze te verrichten. Volgens een overlevering van de profeet, verrichtten alle profeten de hajj naar het Heilige Huis. Met betrekking tot het gebod van Allah ﷻ aan Abraham u, vermeldt de Qur’an: “En verkondig de bedevaart onder de mensen. Zij zullen te voet en op magere kamelen naar jou toe komen, van heinde en verre.” (Soera al Hajj 22:27)

De betekenis van hajj

Hajj is de religieuze reis naar de Heilige Moskee in Mekka en een gedeelte van de omgeving, met de intentie om de rituelen van de bedevaart te verrichten. Deze reis omvat een aantal activiteiten die de Profeet r ons onderwees, waaronder de staat van rituele reinheid aannemen (ihraam), zeven keer om de Ka’ba heen lopen, zeven keer tussen de heuvels van As Safaa en Al Marwah lopen, op de vlakte van ‘Arafah verblijven en kleine stenen naar de stenen pilaren in Mina gooien.

Hajj zorgt voor grote gunsten aan de pelgrims, zoals onder andere het kunnen uitspreken van de eenheid van Allah, immense vergiffenis verkrijgen, elkaar leren kennen en de regelgeving van islam leren kennen.

De rites van hajj worden meestal verricht tussen de achtste en dertiende dag van Dhoel Hijjah, de twaalfde maand van islamitische maankalender.

Wie moet het verrichten?

Zeven keer om de Ka’ba heen lopen (tawaaf) is één van de pilaren van de hajj en ‘umra.

Een moslim die de hajj wil verrichten moet juridisch toerekeningsvatbaar zijn voor zijn daden (moekallaf) en ertoe in staat zijn. Juridische toerekeningsvatbaarheid (taklief) houdt in dat hij volwassen en bij zijn volle verstand moet zijn.

Wat houdt ‘vermogen’ in?

Vermogen houdt hier in dat je in staat bent om de reis naar de Heilige Moskee met legitieme middelen te volbrengen en dat je de hajj-rites kunt verrichten zonder abnormaal zware beproevingen en zonder risico te lopen met je persoonlijke veiligheid of met je bezittingen. Dit betekent ook dat de bestedingsruimte van de pelgrim voor hajj groter moet zijn dan wat nodig is om de eigen behoeften te dekken of de behoeften van de mensen die afhankelijk van je zijn.

Het vermogen om hajj te verrichten: verschillende omstandigheden

1. Het vermogen om zelf hajj te verrichten: dit betekent dat je in staat bent om de reis naar de Heilige Moskee te volbrengen zonder abnormaal zware beproevingen te doorstaan en dat je voldoende inkomsten hebt om dit te doen. Je dient het in dit geval zelf te verrichten.
2. Het financiële vermogen om iemand anders toestemming te geven namens jou op hajj te gaan: dit betreft een moslim die zelf niet in staat is om hajj te verrichten vanwege ziekte of ouderdom, maar die wel de middelen heeft om iemand anders namens zichzelf te laten gaan. Je dient in dit geval de noodzakelijke kosten aan de gevolmachtigde te schenken zodat deze namens jou de hajj kan verrichten.
3. Niet in staat zijn om zelf hajj te verrichten of iemand anders te volmachtigen: Iemand die hiertoe niet in staat is, is vrijgesteld van de plicht om hajj te verrichten.

Ter illustratie: iemand die geen inkomsten heeft waarmee hajj verricht kan worden - dat wil zeggen, inkomsten die hoger

zijn dan wat je nodig hebt voor je eerste levensbehoeften of voor die van de mensen die afhankelijk van je zijn - hoeft de hajj helemaal niet te verrichten. Er wordt ook niet van je verlangd dat je geld gaat inzamelen om het te verrichten. Echter, je dient het wel te verrichten zo gauw je er fysiek en financieel toe in staat bent.

Een vrouw heeft een mahram als metgezel nodig om de hajj te verrichten.

Een vrouw die de hajj wil verrichten dient met haar man te zijn of met een ander mannelijk familielid waarmee ze niet mag trouwen vanwege de bloedrelatie (mahram), zoals haar vader, grootvader, zoon, kleinzoon, neef of oom. (Zie blz. 207)

Echter, als een vrouw de hajj verricht zonder mahram op een manier die haar niet blootstelt aan enig gevaar, dan is haar hajj geldig en zal het zeker voor haar voldoen.

Deugden van hajj

Iemand die van plan is om de hajj of umrah te verrichten, dient de islamitische regelgeving hieromtrent te leren.

Het verrichten van de hajj kent vele deugden, waaronder de volgende:

1. Het is één van de beste daden ten aanzien van Allah. De Profeet r werd eens gevraagd: “Wat is de beste daad?” Hij antwoordde: “Geloof in Allah en Zijn boodschapper.” Hem werd vervolgens gevraagd: “Wat komt daarna?” “Vechten voor de zaak van Allah,” antwoordde hij. Er werd hem vervolgens gevraagd: “En daarna?” Hij antwoordde: “Hajj die correct wordt uitgevoerd en door Allah wordt geaccepteerd.” (Sahieh al Bukhari: 1447 en Sahieh Muslim: 83)
2. Het is een tijd van aanzienlijke vergiffenis. De Profeet r zei: “Wie de bedevaart verricht omwille van Allah, intieme omgang [met zijn vrouw] vermijdt, met niemand vecht en niemand uitscheldt, die zal terugkeren naar zijn huis vrij van zonde zoals op de dag dat zijn moeder hem ter wereld bracht.” (Sahieh al Bukhari: 1449 en Sahieh Muslim: 1350)
3. Het is een uitstekende mogelijkheid om gered te worden van het hellevuur. De Profeet r zei: “Er is geen dag waarop Allah mensen van het hellevuur bevrijdt zoals op de dag van ‘Arafah.” (Sahieh Muslim: 1348)
4. Het wordt beloond met het paradijs, zoals bewezen wordt door de uitspraak van de Profeet r: “Er is geen beloning voor een hajj die correct is uitgevoerd en die is geaccepteerd door Allah, behalve het paradijs.” (Sahieh Muslim: 1349)

Echter, deze en andere verdiensten zullen enkel ervaren worden door degenen die de hajj alleen omwille van Allah verrichten en daarmee in de voetstappen van de Profeet r treden.

De uiteindelijke doelen van hajj

Hajj heeft talrijke doelen. Nadat de pelgrims instructies hebben gekregen met betrekking tot het offerdier dat ze gaan slachten om zo de nabijheid van Allah te zoeken, stelt Allah I: “Noch hun vlees, noch hun bloed bereikt Allah, alleen hun vroomheid bereikt Hem.” (Soera al Hajj 22:37) De Profeet r heeft in dit verband ook gezegd: “Rond de Ka’ba gaan, rennen tussen de heuvels van As Safaa en Al Marwah en het stenigen van de pilaren, zijn enkel bedoeld ter gedenking van Allah.” (Sunan Abu Dawud: 1888)

Deze doelen omvatten het volgende:

1. Een manifestatie van totale overgave aan en nederigheid voor Allah

Dit wordt gerealiseerd wanneer de pelgrims alle vormen van luxe en versiering verzaken en eenvoudige, ongestikte gewaden dragen voordat zij aan de voorwaarden voor rituele zuiverheid voldoen (ihraam). Hiermee tonen zij hun behoefte aan hun Heer en hun volledige afhankelijkheid van Hem. Ze ontdoen zich van alle wereldse zorgen en bezigheden die hen zouden kunnen afleiden van het tonen van volledige toewijding aan Hem en verzoeken zo met zekerheid Zijn genade en vergiffenis. Deze manifestatie van volledige overgave wordt des te levendiger op de Dag van ‘Arafah, wanneer zij voor hun Heer staan in een staat van ontzag en verering, Hem dankend voor Zijn ontelbare zegeningen en Zijn vergiffenis zoekend voor hun vergissingen en tekortkomingen.

2. Een manifestatie van dankbaarheid aan Allah

Dankbaarheid wordt getoond aan Allah voor het verrichten van de hajj, want zowel geld als gezondheid zijn geschonken door Allah ﷻ en worden beschouwd als de grootste wereldse gunsten die Allah aan de mens heeft geschonken. Wanneer een moslim de hajj verricht, toont hij feitelijk zijn dankbaarheid aan Allah voor deze twee grote zegeningen door zware fysieke ontberingen te ondergaan en door zijn geld uit te geven met als doel de nabijheid van Allah te zoeken, in totale gehoorzaamheid aan Hem. Het tonen van dankbaarheid is een plicht die niet alleen vastgesteld en bevestigd wordt door het verstand maar die ook voorgeschreven wordt door de goddelijke wet.

3. Een heilzame manifestatie van de universaliteit van islam

Moslims komen uit alle windstreken van de wereld tezamen in het heilige land om gehoor te geven aan de oproep van Allah. Ze leren elkaar kennen en zetten de barrières van ras, kleur, taal of sociale klasse aan de kant in deze broederschap van geloof die alle moslims verenigt in de grootste, jaarlijkse bijeenkomst van mensen. Ze helpen elkaar om deugdelijkheid te bevorderen en het bewustzijn van Allah te vergroten.

4. Het is een herinnering aan de Dag des Oordeels

Hajj herinnert degenen die het verrichten aan de Dag des Oordeels, wanneer alle mensen op gelijke wijze voor Allah zullen staan voor hun uiteindelijke oordeel. Nadat de moslims in een staat van rituele zuiverheid zijn getreden (ihraam), door hun normale kleding te vervangen door eenvoudige gewaden, en zij hun gereedheid laten horen om Allah te dienen, gaan de pelgrims op de vlakte van ‘Arafah staan. Wanneer ze daar de ontelbare menigten van pelgrims zien, allen gekleed in wat lijkt op een doodskleed, zal het hen de ogen openen over wat er door hen heen zal gaan na de dood en zal het hen aanmoedigen om zich harder in te spannen ter voorbereiding op het hiernamaals.

5. Het is een manifestatie van de ware aanbidding van niemand dan Allah

Dit wordt gerealiseerd door het uitspreken van de talbiya: Labbeyk-Allahoema labbeyk, labbeyka laa sharieka laka labbeyk, innal hamda wan ni’mata laka wal moelk, laa sharieka lak. (Hier ben ik, tot Uw dienst, O Allah, hier ben ik, tot Uw dienst. Hier ben ik, tot Uw dienst. U heeft geen deelgenoten, hier ben ik, tot Uw dienst. Waarlijk, alle lofprijzingen, de zegeningen en de soevereiniteit komen U toe. U heeft geen deelgenoten.) Een metgezel van de Profeet r verwees eens naar de talbiya als woorden van “puur monotheïsme.” (Sahieh Muslim: 1218) Puur monotheïsme is dan ook zonder uitzondering duidelijk zichtbaar in alle hajj-rites, -woorden en –daden.

Moslims dienen de ‘umra eens in hun leven te verrichten wanneer ze ertoe in staat zijn.