Het gebed

Het Arabische woord salaat (meestal vertaald als gebed) betekent letterlijk smeekbede. Het is de verbinding die een moslim legt met zijn Heer en Schepper en bevat de meest verheven manifestaties van totale onderworpenheid aan Allah en de handelingen waarbij een moslim zich tot Hem wendt en Zijn steun en bijstand zoekt. Als een moslim voor zijn Heer in gebed staat, Hem aanroept en gedenkt, komt zijn geest tot rust. Hij realiseert zich zijn ware en diepe nietigheid en de vergankelijke aard van zijn leven en erkent de grootsheid van zijn Heer en de immense genade die Hij hem heeft getoond. Dit gebed moedigt hem vervolgens aan om zich vast te houden aan de principes van de goddelijke wet en om onrecht, onfatsoenlijkheid en overtredingen te vermijden. Zoals de Qur’an stelt: “De salaat weerhoudt de mens van het gruwelijke en het verwerpelijke.” (Soera al Ankaboet 29:45)

Status en deugden van het gebed (salaat)

Het gebed (salaat) is ontegenzeggelijk de grootste en meest verheven daad van aanbidding. Het is een daad van aanbidding die niet alleen het lichaam maar ook het hart, het verstand en de tong in beslag neemt. Het onmeetbare belang ervan kan worden waargenomen in een aantal aspecten, waaronder de volgende:

Het heeft de meest verheven positie in islam

1. Het is de tweede pilaar in islam. Zoals de Profeet r zei: “Islam is gebouwd op vijf [pilaren]: getuigen dat er niets of niemand het waard is om aanbeden te worden behalve Allah en dat Mohammed Zijn boodschapper is; het gebed vestigen, de zakaat betalen, de bedevaart naar het Huis verrichten en vasten in Ramadan.” (Sahieh al Bukhari: 8 en Sahieh Muslim: 16). Deze pilaren zijn het fundament waarop islam stevig is gevestigd. Een pilaar is een paal die een gebouw ondersteunt, zonder welke het gebouw zeker zal instorten.
2. Tekstueel bewijs uit de Qur’an en de Profetische overleveringen beschouwen het verrichten van het gebed als een handeling die moslims van niet-moslims onderscheidt. De Profeet r heeft gezegd: “Wat een persoon tot een ongelovige of een polytheïst maakt is het verlaten van het gebed.” (Sahieh al Bukhari: 8 en Sahieh Muslim: 16) Hij zei ook: “Het onderscheid tussen ons en de polytheïsten is het verrichten van het gebed. Dus, wie het verlaat is een ongelovige.” (Sunan At Tirmidhi: 2621 en Sunan An Nasaa’: 463)
3. Allah ﷻ gebiedt de gelovigen om het onder alle omstandigheden te verrichten – op reis of thuis, in vrede en oorlog, tijdens ziekte of gezondheid, al naar gelang je in staat bent om dit te doen. De Qur’an zegt: “Onderhoud de gebeden nauwkeurig.” (Soera al Baqara 2:238) Allah de Almachtige beschrijft Zijn trouwe dienaren als degenen “die hun gebeden onderhouden.” (Soera al Moe’minoen 23:9)

Het heeft talrijke deugden

أAllah ﷻ gebiedt de gelovigen om het gebed te houden onder alle omstandigheden, zelfs in tijden van oorlog en rampspoed.

Tekstueel bewijs uit de Qur’an en de profetische overleveringen wijzen op talrijke deugden van het gebed. Hieronder volgen enkele:

1. Het wist de kleine zonden. Zoals de Profeet r zei: “De vijf dagelijkse gebeden en het vrijdagsgebed tot aan het volgende vrijdagsgebed, wissen welke kleine zonde dan ook die hiertussen heeft plaatsgevonden, als de grote zonden maar zijn vermeden.” (Sahieh Muslim: 233 en Sunan At Tirmidhi: 214)
2. Het is een licht dat verlichting brengt aan het leven van de moslim, dat hem leidt naar al het goede en weghoudt van al het kwaad. Zoals de Qur’an stelt: “De salaat weerhoudt de mens van het gruwelijke en het verwerpelijke.” (Soera al Ankaboet 29:45) De Profeet r zei ook: “Het gebed is een licht.” (Sahieh Muslim: 223)
3. Het is de eerste daad waarover de mensen gevraagd zullen worden op de Dag des Oordeels: als het aanvaard wordt zal de rest van hun daden ook aanvaard worden; als het echter niet aanvaard wordt, dan zullen geen van hun andere daden aanvaard worden. Zoals de Profeet r heeft gezegd: “De eerste daad waarvoor de dienaar van Allah verantwoordelijk zal worden gehouden op de Dag des Oordeels is zijn gebed. Als deze goed is, zullen de rest van zijn daden goed zijn. Als deze slecht is, zullen de rest van zijn daden slecht zijn.” (At Tabaraani’s Al Mu’jam al Awsat: 1859)

Voor wie is het verplicht?

Het is verplicht voor elke volwassen moslim, geestelijk gezond en toerekeningsvatbaar, man of vrouw, om het gebed te verrichten. Menstruerende vrouwen of vrouwen met postnatale bloedingen zijn echter vrijgesteld van het verrichten van het gebed. Zij hoeven hun gemiste gebeden niet in te halen wanneer het bloeden ophoudt en zij zich gereinigd hebben. (Zie blz. 98)

Volwassenheid of puberteit kan worden bepaald aan de hand van verschillende indicatoren:

Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn voordat het gebed verricht mag worden?

1. fysieke en rituele onreinheden verwijderen

2. de intieme delen van het lichaam bedekken (de ‘awra).

De ‘awra dient bedekt te worden met kleding die niet strak om het lichaam zit, of te krap of doorzichtig is.

Er zijn drie soorten ‘awra van het gebed:

Voor een volwassen vrouw: haar hele lichaam wordt beschouwd als ‘awra behalve haar gezicht en handen.

Voor een klein kind: diens ‘awra omvat de geslachtsdelen en de billen.

Voor een man: zijn ‘awra is van de navel tot de knieën.

Zoals Allah ﷻ zegt in de Qur’an: “O kinderen van Adam, draag jullie mooie kleding bij iedere masdjied [ter gelegenheid van aanbidding].” (Soera al A’raaf 7:31) Het bedekken van de intieme delen van het lichaam betreft feitelijk de minimale hoeveelheid kleding die je dient te dragen.

Als een moslimvrouw het gebed verricht, dient zij haar hele lichaam te bedekken behalve haar gezicht en handen. .

3. je wenden naar de qibla

Allah ﷻ zegt: “Van waaruit je ook vertrekt, wend je gezicht in de richting van de Gewijde Moskee [in Mekka].” (Soera al Baqara 2:149)

De gebeden zijn aan de gelovigen op vastgestelde tijden opgelegd.” (4:103) .

• De gebedsrichting van de moslims (qibla) is naar de Ka’ba, een gebouw in de vorm van een kubus, dat zich bevindt in de Heilige Moskee in Mekka. Dit gebouw is oorspronkelijk gebouwd door Abraham u en de profeten hebben er hun bedevaart naartoe verricht. Het klopt dat het een stenen structuur is die goed noch kwaad kan doen, maar Allah ﷻ heeft de moslims geboden om hun gebeden er naartoe te richten, zodat het dient als een punt dat hen verbindt en verenigt.
• Een moslim dient zich te richten naar de Ka’ba als hij het voor zich kan zien. Echter, als je er te ver vandaan bent, omdat je bijvoorbeeld in een ander land verblijft, dan kan je je enkel tot Mekka richten. Het gebed wordt nog steeds gezien als geldig wanneer het een kleine afwijking van de qibla heeft omdat de Profeet r heeft gezegd: “Wat tussen het oosten en het westen is, is de qibla.” (Sunan At Tirmidhi: 342)
• Als het onmogelijk is om je tot Mekka te richten, bijvoorbeeld vanwege ziekte, dan hoef je dit niet te doen, omdat alle verplichte handelingen normaal gesproken vervallen wanneer deze onmogelijk zijn. Zoals de Qur’an stelt: “Dus voldoe aan jullie verplichting jegens Allah voor zover dat binnen jullie vermogen ligt.” (Soera at Taghaaboen 64:16)

4. wanneer de vastgestelde tijd aanbree

Het gebed zal niet geldig zijn wanneer het verricht wordt voor zijn tijd. Het gebed uitstellen voorbij de vastgestelde tijd is ook strikt verboden. Zoals de Qur’an stelt: “De gebeden zijn aan de gelovigen op vastgestelde tijden opgelegd.” (Soera an Nisaa’ 4:103)

De volgende zaken moeten benadrukt worden met betrekking tot dit punt:

• Het is beter om het gebed te verrichten zo gauw de vastgestelde tijd aanbreekt.
• Het dient verricht te worden op de bepaalde tijden.
• Wanneer een gebed gemist wordt vanwege slaap of vergeetachtigheid dient het ingehaald te worden wanneer men dit beseft of herinnert.

De vijf verplichte gebeden en hun tijden

Allah ﷻ heeft vijf dagelijkse gebeden verplicht aan de moslims, die plaatsvinden gedurende de dag en de nacht. Hij I heeft de volgende tijden daarvoor bepaald:

Het gebed van de dageraad (salaat al fajr): het bestaat uit twee gebedseenheden (raka’aat, enkelvoud: rak’a); het begint bij de dageraad, wanneer het eerste licht van de dag verschijnt, en duurt tot zonsopgang.

Het middaggebed (salaat adh dhuhr): dit bestaat uit vier gebedseenheden; het begint als de zon naar het westen begint te zakken vanuit het midden van de hemel en eindigt wanneer de schaduw van een voorwerp een gelijke lengte heeft als het voorwerp zelf tezamen met de lengte van de schaduw die het voorwerp had wanneer de zon op zijn hoogtepunt was.

Het namiddaggebed (salaat al ‘asr): dit bestaat uit vier gebedseenheden; het begint wanneer de tijd voor dhuhr voorbij is en eindigt met het ondergaan van de zon. Wanneer de tijd van dhuhr eindigt en de tijd van ‘asr dus begint dan heeft de schaduw van een voorwerp een gelijke lengte als het voorwerp zelf, tezamen met de lengte van de schaduw die het voorwerp had wanneer de zon op zijn hoogtepunt was. Moslims dienen dit gebed te verrichten voordat de zon haar intensiteit verliest en gelig wordt.

Het gebed van de zonsondergang (salaat al maghrib): dit bestaat uit drie gebedseenheden; het begint bij zonsondergang – wanneer de zon onder de horizon verdwijnt – en eindigt met het verdwijnen van de rode gloed (de avondschemering) aan de westelijke horizon.

Het gebed van de late avond (salaat al ‘ishaa’): het bestaat uit vier eenheden; het begint wanneer de schemering volledig is verdwenen en duurt tot middernacht. Het kan echter ook kort voor de dageraad worden verricht als het nodig is en de reden islamitisch acceptabel is.

Het is toegestaan voor een moslim om een tabel met gebedstijden te gebruiken. Hij hoeft niet zelf te berekenen wanneer de voorgeschreven gebedstijd is aangebroken.

De gebedsplaats

Islam gebiedt mannen om gezamenlijke gebeden te verrichten en moedigt hen aan om dit in de moskee te doen, die fungeert als een sociaal forum voor moslims. Gezamenlijke gebeden helpen om de banden van broederschap, eenheid en saamhorigheid te vermeerderen en te versterken. Islam belooft zelfs een grotere beloning aan degenen die deelnemen aan de gezamenlijke gebeden. Zoals de Profeet r zei: “De beloning voor het verrichten van het gezamenlijk gebed is 27 keer groter dan voor een gebed dat iemand alleen verricht.” (Sahieh al Bukhari: 619, Sahieh Muslim: 650 en Musnad Ahmad: 5921)

Het gebed kan echter overal verricht worden. Dit is een van de gunsten die Allah ﷻ ons geschonken heeft, waarmee Hij de religie praktisch en eenvoudig heeft gemaakt. De Profeet r zei:”De aarde is voor mij tot een plek van gebed en reiniging gemaakt (d.w.z. geschikt om tayammoem mee te verrichten als er geen water beschikbaar is of als je niet in staat bent om water te gebruiken). Daarom kan iedereen van mijn gemeenschap, wanneer de tijd voor het gebed is aangebroken, het gebed verrichten waar ze zich ook mogen bevinden.” (Sahieh al Bukhari: 328 en Sahieh Muslim: 521)

Voorwaarden waaraan voldaan moet worden betreffende de gebedsplaats

Islam bepaalt dat de plek waar we het gebed verrichten zuiver en schoon moet zijn. Zoals de Qur’an stelt: “En Wij hebben Abraham en Ismaël bevolen om Mijn Huis rein te houden voor degenen die de ommegang [tawaaf] om de Ka’ba verrichten, voor degenen die zich daarin afzonderen ter meditatie [i’tikaaf, en zich daar tot Allah richten] en voor degenen die neerbuigen en zich prosterneren [voor Allah].” (Soera al Baqara 2:125) Een algemene regel is dat we de plaats waar we bidden als zuiver en schoon beschouwen, tenzij het overduidelijk besmeurd is met een bepaalde onreinheid. Als er niets specifieks is dat een plek onzuiver maakt, dienen we het daarom als schoon te beschouwen en mogen we er het gebed verrichten zonder dat een gebedskleed noodzakelijk is.

Er zijn een aantal criteria en voorwaarden waaraan voldaan moet zijn met betrekking tot de gebedsplaats, waaronder de volgende:

1. Je dient niet het gebed te verrichten op een plek waar je mensen mogelijk lastig valt, zoals drukke openbare gelegenheden, doorgangen en plekken waar het niet toegestaan is om te staan of zitten. Dit kan tot drukte leiden en zorgen voor veel ongemak. De Profeet r zei: “Er moet geen kwaad verricht worden en geen kwaad vergolden worden.” (Sunan Ibn Maajah: 2340 en Musnad Ahmad: 2865)
2. De gebedsplaats dient vrij te zijn van zaken die tot afleiding kunnen leiden, zoals afbeeldingen (die je soms op gebedskleden ziet), lawaai en muziek.
3. Je dient het gebed niet te verrichten op een plek waar aanbidding belachelijk wordt gemaakt, zoals een plek waar dronken of fanatieke mensen zijn. Allah de Almachtige verbiedt moslims om de valse goden van niet-moslims te beledigen, zodat deze in hun onwetendheid niet Allah ﷻ beledigen: “Beschimp degenen niet, die zij naast Allah aanroepen, anders zullen zij uit nijd, in hun onwetendheid, Allah beschimpen.” (Soera al An’aam 6:108)
4. Je dient niet het gebed te verrichten op een plek die specifiek ontworpen is voor het verrichten van zonden, zoals danszalen of nachtclubs.

De gebedsplaats