De uiteindelijke doelen van zakaat

Allah ﷻ heeft zakaat verplicht gesteld voor de moslims vanwege een aantal redenen, waaronder de volgende:

De liefde voor rijkdom is een aangeboren menselijke neiging en de mens doet dan ook wat hij kan om dit te verkrijgen. Daarom verlangt islam van de mens dat hij zakaat betaalt om zijn hart te zuiveren van egoïsme en hebzucht. Zoals de Qur’an stelt: “Neem van hun bezittingen een bijdrage [zakaat en sadaqah] om hen te reinigen en te zuiveren.” (Soera at Tauba 9:103)
Zakaat betalen zorgt voor het koesteren van gevoelens van affectie en harmonie en voor de bevordering van cohesie in de gemeenschap. Omdat mensen over het algemeen degenen die hen helpen aardig vinden, worden de leden van de moslimgemeenschap zo hecht dat ze op de bakstenen van een gebouw beginnen te lijken, want ze ondersteunen elkaar. Misdaden zoals diefstal en berovingen hebben de neiging om dat te doen afnemen.
Zakaat betalen is een levendige uitdrukking van ware aanbidding en volledige overgave aan Allah I. Wanneer de rijken zakaat betalen gehoorzamen ze de geboden van Allah en erkennen ze feitelijk dat alle voorspoed uiteindelijk afkomstig is van de gunst en genade van Allah. Door dit te doen, tonen ze Hem hun dankbaarheid voor de zegeningen waarmee Hij hen begunstigd heeft: “Indien jullie dankbaar zijn, zal Ik [Mijn gunst] voor jullie zeker doen toenemen.” (Soera Ibrahiem 14:7)
Middels het betalen van zakaat wordt het concept van sociale zekerheid en relatieve gelijkwaardigheid gerealiseerd onder de deelnemers aan de samenleving. Wanneer de rijken het jaarlijkse bedrag aan zakaat verspreiden onder de rechtmatig begunstigden, stopt de opbouw van rijkdom in enkele handen en wordt deze in continue circulatie gehouden. Zoals de Qur’an stelt: “… opdat deze niet iets wordt dat alleen onder de rijken van jullie rondgaat…” (Soera al Hashr 59:7)

De liefde voor rijkdom is een aangeboren menselijke neiging. Islam verlangt van haar aanhangers dat zij zich er niet obsessief aan vasthouden en dat zij zakaat betalen zodat zij hun hart kunnen zuiveren van egoïsme en hebzucht.

Soorten rijkdom waarover Zakaat betaald moet worden

Zakaat hoeft niet betaald te worden over eerste levensbehoeften zoals eten, drinken, kleding, het huis waarin je woont (zelfs niet als het een duur huis is) of de auto waarin je rijdt (zelfs niet als het een dure auto is).

Zakaat hoeft alleen betaald te worden over zaken die je niet voor direct gebruik hebt en die met de tijd zullen groeien, zoals de volgende zaken:

Goud en zilver (uitgezonderd gouden en zilveren sieraden die vrouwen voor persoonlijk gebruik hebben).

Zakaat dient alleen betaald te worden over goud en zilver wanneer de waarde ervan hoger is dan een vastgestelde minimale voet voor dit soort bezit (nisaab) en wanneer het langer dan een volledig maanjaar (354 dagen) in je bezit is geweest.

De minimaal voorgeschreven limiet waarover zakaat betaald moet worden (nisaab) voor dit soort bezit is als volgt:

zakaat over goud is ongeveer 85 gram en over zilver is het 595 gram.

Als een moslim dus een dergelijke hoeveelheid langer dan een jaar in bezit heeft, dan moet hij zakaat betalen tegen een minimaal tarief van 2,5 %.

Alle soorten valuta die als contant geld worden bewaard (in biljetten of muntgeld) of op een bankrekening staan.

De nisaab over geld wordt bepaald door de tegenwaarde van goud (85 gram) in het land waar verblijf wordt gehouden ten tijde van het moment waarop de zakaat betaald moet worden. Als een dergelijke hoeveelheid geld langer dan een (maan-)jaar in het bezit is geweest, dan dien je 2,5 % van de waarde af te dragen als zakaat.

Ter illustratie: stel dat een gram puur goud ten tijde van het moment waarop zakaat betaald moet worden €25 is, dan is de nisaab van geld het volgende:

25 (prijs van één gram goud, die fluctueert) x 85 (aantal gram, blijft stabiel) = €2125 is dan de minimale vrijstellingslimiet (nisaab). Het is belangrijk om op te merken dat de schatting van de nisaab voor zakaat over bankbiljetten, muntgeld en commerciële goederen in het algemeen afhankelijk is van het corresponderende minimum aan goud, omdat de waarde van goud stabieler is dan elke andere vorm van bezit.

Commerciële goederen

Deze term slaat op alle bezittingen die bedoeld zijn om investeringen mee te doen. In het algemeen omvatten ze activa zoals onroerend goed en handelswaar zoals consumptiegoederen en levensmiddelen.

De waarde van commerciële goederen die langer dan een maanjaar in bezit zijn geweest, moet geschat worden aan de hand van de huidige marktwaarde op de dag dat zakaat betaald dient te worden. Als de goederen de nisaab bereiken, dient 2,5 % van hun waarde als zakaat geschonken te worden.

Landbouwopbrengsten

De Qur’an stelt: “O jullie die geloven, geef [bijdragen], hetzij van de goede dingen die jullie hebben verworven, hetzij van hetgeen Wij uit de aarde voor jullie hebben voortgebracht.” (Soera al Baqara: 2:267)

Zakaat hoeft alleen betaald te worden over bepaalde landbouwopbrengsten indien de productie ervan een bepaald minimum heeft bereikt. Vanaf dit punt dient zakaat betaald te worden (nisaab).

Hierbij wordt rekening gehouden met de verschillende omstandigheden waarin mensen zich kunnen bevinden. Het te betalen bedrag aan zakaat over landbouwopbrengsten hangt af van de gemaakte kosten en geleverde inspanningen op het gebied van irrigatie.

Vee: Zakaat dient betaald te worden over vee, zoals koeien, kamelen en schapen. Echter, dit geldt alleen als de dieren in de weide grazen en het de eigenaar niet veel moeite kost om hen te voederen.

Als hij de dieren bijna het hele jaar voedert, dan is hij geen zakaat verschuldigd over het vee.

Gedetailleerde regelgeving over het minimum vanaf welk punt zakaat betaald dient te worden (nisaab) over vee, kun je vinden in de boeken van islamitische jurisprudentie (fiqh).

Ontvangers van zakaat

Islam heeft de begunstigden van zakaat gespecificeerd en een moslim mag het aan één van deze categorieën betalen of het simpelweg aan een liefdadigheidsinstelling schenken die het vervolgens distribueert onder degenen die er aanspraak op maken. Het is echter gepaster om het te betalen in het land waar je woont.

Degenen die in aanmerking komen om zakaat te ontvangen zijn:

De armen en de behoeftigen zijn degenen die zich niet in hun eerste levensbehoeften kunnen voorzien.

De behoeftigen die in totale armoede leven en niet in hun eerste levensbehoeften kunnen voorzien.
Degenen die zijn aangenomen om de zakaat in te zamelen en te distribueren.
Slaven die geld nodig hebben om zich vrij te kopen.
Degenen die in de schulden zijn geraakt en deze onmogelijk kunnen afbetalen, ongeacht of ze deze schulden hebben opgelopen voor zichzelf of voor de publieke zaak.
Degenen die zich inspannen voor de zaak van Allah: dit omvat degenen die vechten ter verdediging van hun religie en land, maar ook degenen die zich bezighouden met elke activiteit die als doel heeft om islam te ondersteunen en verspreiden.
Degenen wiens hart zacht gemaakt wordt: dit zijn degenen die onlangs islam omarmd hebben of degenen van wie verwacht wordt dat ze islam zullen omarmen. De plicht om zakaat aan deze categorie van ontvangers te schenken behoort echter niet aan individuen maar aan overheidsinstellingen, islamitische centra en liefdadigheidsinstellingen die het echte voordeel ervan kunnen inschatten.
De reizigers die zware financiële moeilijkheden ervaren, zelfs als ze erg rijk zijn in hun land van herkomst.

Met betrekking tot de ware begunstigden van zakaat, stelt de Qur’an: “De zakaat en sadaqaat zijn slechts [ingesteld] voor de armen, en de behoeftigen, en voor degenen om deze te verzamelen en uit te delen, en voor degenen van wie de harten [tot islam] geneigd zijn, en voor [het vrijkopen van] de slaven en voor de schuldenaars, en [voor degenen die] op het pad van Allah [werken en strijden] en voor de gestrande reiziger, als verplichting van Allah. Allah is Alwetend, Alwijs.” (Soera at Tauba 9:60)