Vai trò của gia đình trong Islam
Islam biểu hiện sự quan tâm đến gia đình qua những điều sau:
- Islam nhấn mạnh việc kết hôn và lập gia đình, đây là điều được Islam coi là điều chủ đạo cho mọi việc làm và là đường lối của các vị Thiên Sứ, như Nabi r đã nói: “Tuy nhiên, Ta nhịn chay và Ta ăn uống, Ta dâng lễ nguyện Salah và Ta đi ngủ và Ta cưới các phụ nữ, bởi thế, ai ghét bỏ đường lối của Ta thì không thuộc cộng đồng tín đồ của Ta” (Albukhari: 4776, Muslim: 1401).
- Qur’an xem kết hôn lập gia đình là một ân huệ thiêng liêng và là những dấu hiệu mà Allah tạo nó ra từ sự an nhàn, yêu thương và thông cảm giữa người đàn ông và vợ của y, Ngài phán: {Và một trong những dấu hiệu của Ngài là Ngài đã tạo ra từ bản thân các ngươi những người vợ cho các ngươi để các ngươi sống an lành với họ và Ngài đã đặt giữa các ngươi tình yêu thương và lòng bao dung, quả thật trong sự việc đó là những dấu hiệu cho nhóm người biết nghiền ngẫm.} (Chương 30 – Arrum, câu 21).
- Ra lệnh việc đơn giản hóa vấn đề kết hôn và hỗ trợ những ai muốn kết hôn lập gia đình để cân bằng sinh lý của bản thân, như Nabi r đã nói: “Ba nghĩa vụ đối với Allah cần phải giúp họ” và Người đã nhắc đến một trong số đó: “Người kết hôn muốn cân bằng sinh lý” (Tirmizhi: 1655).
- Bảo những thanh niên cường tráng về sinh lý nên kết hôn lập gia đình, bởi vì trong sự việc đó có sự an lành, thanh nhàn cho họ, một giải pháp hợp lí trong việc giải quyết nhu cầu ham muốn sinh lý cao của họ.
- Islam cho mỗi cá thế từ mỗi cá nhân của một gia đình sự tôn trọng một cách trọn vẹn, dù cá thể đó là nam hay nữ:
Islam đặt người cha, người mẹ giữ vai trò và trách nhiệm lớn trong việc chăm sóc và dạy dỗ con cái của họ. Abdullah bin Umar t thuật lại rằng chính ông đã nghe Thiên Sứ của Allah r nói: “Tất cả các người đều là những người trông coi quán xuyến người dưới quyền của mình, vị Imam phải là người trông coi quan xuyến và y có trách nhiệm với người dân của y, người đàn ông là người trông coi quán xuyến và y có trách nhiệm với vợ con của y, người phụ nữ trong nhà chồng của cô ta là người trông coi quán xuyến và cô ta có trách nhiệm với chồng con của cô ta, người giúp việc là người trông cói quan xuyến tài sản của người chủ và y có trách nhiệm với công việc của y.” (Albukhari: 853, Muslim: 1829).
- Islam quan tâm và xem trọng vấn đề rèn dạy phép tắc tôn trọng cha mẹ và ông bà, chăm sóc và nghe lời sai bảo của họ cho đến khi họ lìa trần:
Dù cho người con nam hay nữ có lớn tuổi như thế nào đều phải vâng lời cha mẹ của mình và đối xử tử tế với họ, quả thật Allah đã chỉ định việc làm đó song hành với sự thờ phượng Ngài, Ngài cấm những cử chỉ, thái độ, hành vi bất kính với họ, ngay cả chỉ là một lời nói hay một âm thanh phát ra biểu hiện sự bất kính với họ cũng bị ngăn cấm. Allah, Đấng Tối Cao phán: {Và Thượng Đế của Ngươi (Muhammad) sắc lệnh cho các ngươi phải thờ phượng duy nhất một mình Ngài và phải đối xử tử tế với cha mẹ. Nếu một trong hai người họ hoặc cả hai sống chung với các ngươi đến tuổi già thì các ngươi chớ buông tiếng ‘uf’ (âm thanh biểu hiện sự bất kính) với hai người họ, và chớ xua đuổi hai người họ, mà các ngươi phải ăn nói với hai người họ lời lẽ tôn kính.} (Chương 17 – Al-Isra, câu 23).
- Bảo phải duy trì và bảo đảm quyền lợi của con cái dù trai hay gái, bắt buộc phải đối xử công bằng với chúng trong việc nuôi dưỡng, chu cấp và những điều biểu hiện ở bên ngoài.
- Bắt buộc người Muslim phải hàn gắn máu mủ ruột thịt, có nghĩa là con người phải đối xử tử tế với bà con ruột thịt dù là bên cha hay bên mẹ:
Chẳng hạn như anh (chị) em ruột, chú bác ruột, cô dì ruột, con cái của họ, đối xử tử tế với bà con ruột thịt là một trong việc làm tuân lệnh và đến gần Allah, và Islam cảnh báo việc cắt đứt tình máu mủ hoặc có hành vi cư xử không tốt với họ, và đấy được coi là một trong những đại trọng tội, Nabi r nói: “Sẽ không vào được Thiên Đàng những ai cắt đứt tình máu mủ ruột thịt” (Albukhari: 5638, Muslim: 2556).
Vai trò của người phụ nữ trong Islam
Islam quí trọng và tôn vinh người phụ nữ, Islam giải phóng phụ nữ khỏi ách nô lệ cho đàn ông, và Islam cũng giải phóng phụ nữ khỏi việc bị coi như một món hàng rẻ mạt, không có danh dự cũng không được tôn trọng. Và những giáo luật tiêu biểu liên quan đến việc quí trọng và tôn vinh phụ nữ:
- Islam cho phụ nữ quyền được hưởng của thừa kế và được chia phần một cách công bằng và vinh dự, có lúc người đàn ông và phụ nữ được hưởng ngang bằng nhau, có lúc người phụ nữ lại được hưởng ở mức lượng khác nhau tùy theo mức độ thân thuộc và trách nhiệm phải chu cấp và nuôi dưỡng cho người khác.
- Đàn ông và phụ nữ luôn bình đẳng với nhau trong nhiều công việc và trong mọi giao dịch tài chính, thậm chí Thiên Sứ của Allah r đã nói: “Phụ nữ là anh em ruột thịt của đàn ông” (Abu Dawood: 236).
- Islam cho phụ nữ quyền tự do lựa chọn người chồng, và để phụ nữ giữ một vai trò trọng đại trong việc chăm sóc và dạy dỗ con cái. Thiên Sứ của Allah r nói: “Người phụ nữ trong nhà chồng của cô ta là người trông coi quán xuyến và cô ta có trách nhiệm với chồng con của cô ta.” (Albukhari: 853, Muslim: 1829).
- Phụ nữ vẫn giữ nguyên tên họ của mình, không phải thay đổi sau khi kết hôn, cô ta vẫn mãi duy trì họ và dòng tộc của bản thân.
- Người đàn ông có trách nhiệm phải chu cấp và nuôi dưỡng cho phụ nữ nếu họ thuộc thành phần phải được hưởng quyền lợi đó như vợ, mẹ và con gái.
- Islam nhấn mạnh sự vinh dự và ân phúc về việc giúp đỡ và phục vụ cho người phụ nữ yếu đuối không có ai nương tựa, dù người phụ nữ đó không phải là bà con ruột thịt đi chăng nữa, thì Islam vẫn khuyến khích giúp đỡ và phục vụ cho người phụ nữ đó và Islam coi đó là việc làm tốt nhất ở nơi Allah. Thiên Sứ của Allah r nói: “Giúp đỡ những người góa phụ, những người nghèo giống như đi chiến đấu cho con đường chính nghĩa của Allah, giống như người đứng dâng lễ nguyện Salah không ngừng nghỉ, và giống như người nhịn chay không xả chay” (Albukhari: 5661, Muslim: 2982).
Islam nhấn mạnh việc chăm sóc và quan tâm phụ nữ
Mẹ: Theo lời thuật của Abu Huroiroh t rằng có một người đàn ông đến gặp Thiên Sứ của Allah r, nói: Thưa Thiên Sứ của Allah! Ai là người đáng nhất trong nhân loại để cho tôi luôn đối xử tốt? Người r nói: “Mẹ của ngươi”. Người đàn ông đó hỏi tiếp người đáng kế tiếp là ai? Người r nói: “Mẹ của ngươi”. Người đàn ông đó lại hỏi: Vậy người đáng kế tiếp là ai? Người r cũng nói: “Mẹ của ngươi”. Người đàn ông đó vẫn hỏi: Người đáng kế tiếp là ai? Người nói: “Cha của ngươi” (Albukhari: 5626, Muslim: 2548).
Con gái: Ông Uqbah bin Amir t thuật lại: Tôi đã nghe Thiên Sứ của Allah r nói: “Ai có ba đứa con gái và luôn kiên nhẫn chịu đựng trong việc chăm sóc và nuôi dưỡng chúng, y cố gắng hết mình lo cho chúng ăn, cho chúng uống và cho chúng mặc thì chúng sẽ là bức màn chắn giữa y và Hỏa Ngục vào Ngày Phục Sinh” (Ibnu Ma-jah: 3669).
Vợ: Bà A’ishah t thuật lại: Thiên Sứ của Allah r nói: “Người tốt nhất trong số các ngươi là đối xử tốt nhất với vợ của y, và Ta tốt nhất trong các ngươi trong việc đối xử tốt với vợ của Ta” (Tirmizhi: 3895).
Mối quan hệ giữa nam và nữ trong Islam là một mối quan hệ bổ sung cho nhau, tất cả một trong hai đều cần bổ sung qua lại cho nhau trong việc xây dựng một xã hội Muslim.
Islam không có chỗ xung đột giữa hai giới:
Ý tưởng của sự xung đột giữa đàn ông và phụ nữ đã kết thúc bởi đàn ông đã chế ngự phụ nữ trong một số xã hội còn lạc hậu, hoặc bởi sự nổi loạn của phụ nữ cũng như việc họ thoát ra khỏi bản chất tự nhiên của họ, cái đã được tạo ra cho họ, trong một số xã hội khác xa vời với giáo lý của Allah.
Tuy nhiên, điều đó chắc chắn không xảy ra nếu như không có sự rời xa khỏi giáo luật của Allah, Đấng Sáng Suốt, khi mà Allah, Đấng Tối Cao phán: {Và các ngươi chớ ham muốn những thứ mà Allah dùng để ưu đãi người này hơn người kia. Đàn ông hưởng phần mà họ đã kiếm được và phụ nữ hưởng phần mà họ đã kiếm được; và hãy cầu xin Allah về thiên lộc của Ngài} (Chương 4 – Annisa’, câu 32).
Mỗi đặc điểm, mỗi chức năng và mỗi vinh dự, đều có cái quyền riêng của nó, tất cả mọi người đều có thể đi tìm ân phúc và sự hài lòng của Allah, và giáo lý của Allah không đến chỉ để thanh toán đối với đàn ông hoặc chỉ để thanh toán với phụ nữ mà nó là giáo lý thanh toán đối với con người, đối với một xã hội Muslim.
Trong hệ thống giáo luật Islam không có chỗ cho cuộc chiến và xung đột giữa hai giới, và cũng không mang ý nghĩa cạnh tranh hơn thua giữa hai giới về những điều phù phiếm của trần gian, và cũng không phải mang mục đích tấn công phụ nữ hay tấn công nam giới nhằm làm suy yếu một trong hai bởi sự chỉ trích và theo dõi những thiếu sót. Bởi thế, tất cả những điều đó đều vô ích ở một khía cạnh, và ở một khía cạnh khác đó là sự hiểu sai về Islam, về sự thật bình đẳng của hai giới, và tất cả phải nên cầu xin Allah ân phúc nơi Ngài.