Post w miesiącu ramaḍān

Definicja

Post (ṣijjām albo ṣałm) w islamie to wielbienie Allaha poprzez powstrzymywanie się od jedzenia, picia aktywności seksualnej i jakichkolwiek działań związanych z przerwaniem postu, od świtu (wezwania na modlitwę fadżr) do zachodu słońca (wezwania na modlitwę maghrib).

 Zalety miesiąca ramaḍān

Ramaḍān jest dziewiątym miesiącem islamskiego kalendarza księżycowego. Jest to najlepszy z miesięcy w całym roku i ma wiele zalet, wśród których są następujące:

  1. Jest to miesiąc, w którym objawiona została najwspanialsza ze wszystkich Boskich Ksiąg –Koran: „To jest miesiąc ramaḍān, w którym został zesłany Koran ‒ droga prosta dla ludzi i jasne dowody drogi prostej, i rozróżnienie. Kogo z was zastanie ten miesiąc, to niech pości w tym czasie” (Al Baqara, 2:185).
  2. Prorok r powiedział: „Kiedy nadchodzi miesiąc ramaḍān, bramy Raju otwierają się, bramy Piekła zamykają się, a diabły skute są łańcuchami” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 3103, Ṣaḥῑḥ Muslim: 1079). Dlatego jest to okazja dla wierzących, by zrobili co mogą, aby zbliżyć się do Allaha poprzez wykonywanie dobrych uczynków a unikanie tych złych.
  3. Ktokolwiek pości za dnia i modli się nocą podczas tego miesiąca, temu zostaną wybaczone jego przeszłe grzechy, zgodnie ze słowami Proroka r : „Ktokolwiek pości w miesiącu ramaḍān ze szczerą wiarą i nadzieją na nagrodę od Allaha, temu zostaną wybaczone jego przeszłe grzechy” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1910 Ṣaḥῑḥ Muslim: 760). Powiedział także: „Ktokolwiek wykonuje nadbowiązkowe modlitwy nocne ze szczerą wiarą, pragnąc tylko nagrody Allaha [w życiu przyszłym], temu zostaną wybaczone jego przeszłe grzechy” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1905 Ṣaḥῑḥ Muslim: 759).
  4. Lajlat-ul Qadr (Noc Przeznaczenia) wypada podczas tego miesiąca. Allah informuje nas w Koranie, że wykonywanie dobrych uczynków podczas tej nocy jest lepsze, niż wykonywanie ich przez wiele lat: „Noc przeznaczenia lepsza jest niż tysiąc miesięcy” (Al Qadr, 97:3). Kto modli się tej nocy ze szczerą wiarą i nadzieją na nagrodę od Allaha w życiu przyszłym, temu zostaną odpuszczone wszystkie przeszłe grzechy. Noc ta wypada podczas jednej z ostatnich nieparzystych nocy miesiąca ramaḍān, nikt jednak nie wie kiedy dokładnie.

Mądrość kryjąca się w poście

Allah ﷻ nakazuje wierzącym przestrzeganie postu z wielu powodów, związanych z życiem tym i przyszłym. Oto niektóre z nich:

  1. Pomaga osiągnąć taquā (prawość, pobożność, bogobojność, wystrzeganie się zła):

Post jest aktem czci, poprzez który wierzący pragną zbliżyć się do swego Pana, porzucając to, co kochają, panując nad swymi pragnieniami i opierając się pokusompamiętając, że Allah widzi ich wszędzie i przez cały czas, to, co robią skrycie i jawnie. Koran głosi: „O wy, którzy wierzycie! Jest wam przepisany post, tak jak został przepisany tym, którzy byli przed wami – być może wy będziecie się wystrzegali zła” (Al Baqara, 2:183).

  1. Jest dobrym ćwiczeniem na powstrzymywanie się od grzechu i złych uczynków:

Kiedy osoba poszcząca powstrzymuje się od rzeczy dozwolonych, spełniając polecenie Allaha,z pewnością będzie w stanie kontrolować swoje zachcianki i pragnienia, z łatwością unikając grzechów. Nie będzie też naruszać Boskich zakazów anitrwać w błędzie. Prorok r powiedział: „Ten, kto nie powstrzymuje się od kłamliwej mowy i czynów [podczas postu], musi wiedzieć, że Allah nie potrzebuje jego zaprzestania jedzenia i picia” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1804). To oznacza, że ci, którzy nie powstrzymują się od kłamstw i oszukiwania innych, tak naprawdę nie osiągną zamierzonego celu poszczenia.

  1. Pomaga nam pamiętać o biednych i pokrzywdzonych oraz zrozumieć ich sytuację.

Dzięki temu, że poszczący doświadcza jak to jest być spragnionym i głodnym, rozumie cierpienie współwyznawców żyjących w ubóstwie i stale odczuwających głód i pragnienie. To sprawia, że ma dla nich więcej współczucia i chętniej okazuje im pomoc i wsparcie.

Zalety postu

Post ma wiele zalet, wśród których są następujące:

  1. Kto pości w ramaḍānie ze szczerą wiarą w Allaha i będąc posłusznym Jego nakazom, mając nadzieję na otrzymanie od Niego nagrody w życiu przyszłym, temu zostaną wybaczone wszystkie przeszłe grzechy. Prorok r powiedział: „Ktokolwiek pości w miesiącu ramaḍān ze szczerą wiarą i nadzieją na nagrodę od Allaha [w życiu przyszłym], temu zostaną wybaczone jego przeszłe grzechy” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1910, Ṣaḥῑḥ Muslim: 760).
  2. Osoba poszcząca będzie się cieszyć w życiu przyszłym z powodu nagrody, jaką otrzyma, i szczęścia, jakiego doświadczy dzięki postowi. Prorok r powiedział: „Osoba poszcząca ma dwa momenty radości: jeden, kiedy kończy swój post, i drugi, kiedy spotyka swego Pana” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1805, Ṣaḥῑḥ Muslim: 1151).
  3. Jest w Raju brama zwana Ar Rajjān, przez którą wejdą tylko ci, którzy pościli, zgodnie z przekazem Proroka r : „W Raju jest brama zwana Ar Rajjān, przez którą w Dniu Zmartwychwstania wejdą jedynie ci, którzy pościli i nie wejdzie nią nikt oprócz nich. Zostanie powiedziane: ‘Gdzie są ci, którzy pościli?’ Oni wstaną i nikt nią nie wejdzie, jak tylko oni. Kiedy wejdą, ona zostanie zamknięta i nikt więcej przez nią nie przejdzie” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1797, Ṣaḥῑḥ Muslim: 1152).
  4. Allah powiązał nagrodę za post ze Sobą (tj.poinformował nas jak bardzo zwielokrotniona może być nagroda za inne dobre uczynki, z wyjątkiem postu, za który wynagrodzi według własnego uznania).Poszczący, który otrzyma nagrodę od Hojnego, Potężnego, Miłosiernego, będzie szczęśliwy z powodu tego, co Allah dla niego przygotował. Prorok r powiedział: „Wszelkie uczynki dzieci Adama są dla nich, z wyjątkiem postu, który jest dla Mnie i Ja za niego nagrodzę” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1805, Ṣaḥῑḥ Muslim: 1151).

Rzeczy unieważniające post

Osoba poszcząca musi unikać pewnych rzeczy, które powodują unieważnienie postu. Są to:

  1. Jedzenie i picie, zgodnie z przekazem Koranu: „Jedzcie i pijcie aż odróżnicie nitkę białą od nitki czarnej o świcie. Następnie wypełniajcie post do nocy” (Al Baqara, 2:187). Jeśli jednak ktoś zje coś lub wypije pomyłkowo, przez zapomnienie, jego post nadal jest ważny i osoba ta nie będzie mieć grzechu. Prorok r powiedział: „Ktokolwiek zapomni, że pości i zje coś lub napije się, niech dokończy swój post, gdyż to Allah go nakarmił i napoił” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1831, Ṣaḥῑḥ Muslim: 1155).
  2. Wszystko, co jest porównywalne z jedzeniem i piciem, między innymi:
  • Zastrzyki i kroplówki, które mają pewne właściwości odżywcze. Dostarczają one ciału niezbędnych minerałów i składników odżywczych, jakich ono potrzebuje, stąd podobieństwo do jedzenia i picia.
  • Transfuzja krwi, gdyż krew jest jak jedzenie i picie (tj. zawiera substancje odżywcze, które dostarcza do całego ciała).
  • Palenie papierosów unieważnia post, ponieważ wdychanie dymu powoduje, że do organizmu dostają się liczne substancje toksyczne.
  1. Stosunek płciowy, podczas którego żołądź penisa wprowadzona zostanie do pochwy, nawet jeśli nie dojdzie do wytrysku.
  2. Zamierzony wytrysk nasienia spowodowany kontaktem seksualnym, masturbacją lub wywołany w jakikolwiek inny sposób.

Jednakże wytrysk nasienia podczas snu (‘mokry sen’) nie unieważnia postu.

Mężczyzna może pocałować swoją żonę jeśli wie, że potrafi się kontrolować i nie doprowadzi to do sytuacji, która unieważniłaby post.

  1. Umyślne wymioty. Jeśli jednak ktoś wymiotuje mimowolnie, nie unieważnia to postu. Prorok r powiedział: „Ten, kogo zmogą wymioty podczas postu, nie musi tego dnia odrabiać; zaś ten, kto wywołał wymioty, musi ten dzień (postu) odrobić”(Sunan At Tirmidῑ: 720; Sunan Abu Dāłūd: 2380).
  2. Miesiączka lub krwawienie połogowe. Jeśli krwawienie rozpocznie się choćby tuż przed zachodem słońca, post tej kobiety (w danym dniu) staje się automatycznie nieważny. Podobnie jeśli krwawienie ustanie już po świcie, jej post tego dnia także nie jest ważny, zgodnie z przekazem Proroka r : „Czyż nie jest prawdą, że kobieta nie może się modlić ani pościć podczas miesiączki?” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 1850).

Jeśli chodzi o krwawienie inne niż miesiączkowe czy połogowe, jakiego kobieta może doświadczyć, nie unieważnia ono postu.

 Osoby zwolnione z postu

Niektórzy ludzie zostali przez Allaha  zwolnieni z postu, co jest dla nich łaską i ułatwieniem. Należą do nich:

1  Chorzy, których stan zdrowia mógłby się pogorszyć ze względu na post.Mogą oni post przerwać, jednak muszą opuszczone dni odrobić po ramaḍānie.

2 Ludzie, którzy nie mogą przestrzegać postu ze względu na podeszły wiek lub przewlekłą chorobę bez nadziei na wyzdrowienie. Mogą oni nie pościć, jednak w zamian muszą nakarmić jednego biednego za każdy opuszczony dzień postu, dając takiej osobie 1,5 kg podstawowych produktów powszechnych w danym kraju.

3 Podróżujący, którzy przemieszczają się z jednego miejsca w inne lub pozostają w jakimś miejscu krócej niż przez cztery dni podczas swej podróży. Mogą oni nie pościć, jednak muszą opuszczone dni odrobić po ramaḍānie. Koran głosi: „A ten, kto jest chory lub w podróży, [niech pości] przez jednakową liczbę innych dni. Bóg chce dać wam ulgę, a nie chce dla was utrudnienia” (Al Baqara, 2:185).

4 Kobiety mające krwawienie menstruacyjne lub połogowe. Nie mogą one wówczas pościć, ale muszą odrobić opuszczoną ilość dni po ramaḍānie. Nawet gdyby w tym czasie pościły, ich post byłby nieważny (zob. str. 98).

5 Kobiety w ciąży i karmiące. Mogą one przerwać post jeśli obawiają się, że mógłby on zaszkodzić im lub ich dziecku. Jednak muszą nadrobić opuszczone dni postu po ramaḍānie.

Islamskie postanowienie odnośnie tych, którzy celowo przerywają post w ramaḍānie

Ten, kto przerwie post bez ważnego powodu, musi okazać skruchę, gdyż popełnił grzech, sprzeciwiając się rozkazowi Allaha I i będzie musiał nadrobić opuszczone dni postu. Wyjątkiem są ci, którzy odbywają stosunek seksualny za dnia w czasie ramaḍānu, gdyżmuszą nie tylko odrobić ten dzień, ale dodatkowo,w ramach pokuty, uwolnić niewolnika. Dzięki temu możemy zobaczyć jaką wagę islam przywiązuje do oswabadzania ludzi z niewoli. Jeśli grzesznik nie ma możliwości uwolnienia niewolnika, tak jak w dzisiejszych czasach, musi wówczas pościć przez dwa następujące po sobie miesiące; a jeśli i tego nie może zrobić, musi nakarmić sześćdziesiąt biednych osób.

 Post nadobowiązkowy

Allah nakazał muzułmanom przestrzegać postu przez jeden miesiąc w roku (tj.w miesiącu ramaḍān), jednak zachęca, by pościli także w innych dniach jeśli są w stanie, aby uzyskać większą nagrodę. Oto niektóre z tych dni:

  1. Dzień ‘Āszūrā’, a także dzień przed lub po nim. ‘Āszūrā’ to dziesiąty dzień księżycowego miesiąca muḥarram, pierwszego miesiąca kalendarza muzułmańskiego. Jest to ten dzień, w którym Allah ﷻ ocalił Mojżesza u i zatopił Faraona wraz z jego armią. Muzułmanie poszczą w tym dniu, by wyrazić wdzięczność Allahowi za ocalenie Mojżesza, a także by podążać za przykładem naszego Proroka r , który pościł w tym dniu i powiedział: „Pośćcie także dzień przed [dniem ‘Aszūra’] lub dzień po”(Musnad Aḥmad: 2154). Kiedy zapytano go o post w tym dniu, odrzekł: „Zmazuje on [grzechy popełnione przez] miniony rok” (Ṣaḥῑḥ Muslim: 1162). 
  2. Dzień ‘Arafat: ‘Arafat jest dziewiątym dniem miesiąca kalendarzowego dul ḥidżdża, dwunastego miesiąca kalendarza muzułmańskiego. Tego dnia pielgrzymi odbywający ḥadżdż (coroczną pielgrzymkę) zbierają się na równinie ‘Arafat i wznoszą błagania do Allaha, wychwalając Go i wysławiając. Dzień ‘Arafat jest najlepszym dniem w roku i ci, którzy nie odbywają pielgrzymki mogą tego dnia pościć. Kiedy zapytano Proroka r o post w tym dniu, odpowiedział on: „Odkupuje on grzechy roku ubiegłego i następnego” (ṢaḥῑḥMuslim: 1162).
  3. Sześć dni miesiąca szałłāl: Szałłāl to dziesiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego. Prorok r powiedział: „Ktokolwiek pości w ramaḍānie, a następnie sześć dni w miesiącu szałłāl, czyni tak, jak gdyby pościł cały rok” (ṢaḥῑḥMuslim: 1164).

 Święto zakończenia postu (‘ῑd al-fiṭr)

Święta to widoczne rytuały religijne. Kiedy Prorok r przybył do Medyny, zauważył, że ludzie tam obrali dwa dni w roku na zabawę. Zapytał ich: „Co to za dwa dni?” Odpowiedzieli: „Zwykliśmy się bawić i świętować w tych dniach przed nadejściem islamu”. Prorok r powiedział wtedy: „Allah dał wam dwa lepsze dni: ‘ῑd al aḍḥa i ‘ῑd al fiṭr” (Ṣunan Abu Dāłūd: 1134). Aby podkreślić, że święta symbolizują religię świętujących, Prorok r powiedział: „Każdy naród ma święto, a to jest nasze święto” (Ṣaḥῑḥ Al Buchārῑ: 909; Ṣaḥῑḥ Muslim: 892).

Znaczenie ‘ῑd w islamie

‘Īd to dzień świętowania i radowania się. Tego dnia muzułmanie wyrażają swoje szczęście i wdzięczność Allahowi za to, że poprawadził ich On do prawdy i pomógł im dopełnić post w ramaḍānie. Dzielą się swym szczęściem z innymi, zakładając najlepsze ubrania, dając darowiznę biednym i potrzebującym oraz świętując w sposób dozwolony, co daje wszystkim radość i przypomina im o łaskach, jakimi Allah ﷻ ich obdarzył.

 

Święta muzułmańskie

Muzułmanie mają dwa święta w roku i nie mogą świętować w żadne inne dni poza nimi. Dniami świątecznymi są: (1) Święto Zakończenia Postu (‘ῑd al fiṭr) obchodzone pierwszego dnia kalendarzowego miesiąca szałłāl, oraz (2) Święto Ofiarowania (‘ῑd al aḍḥa) obchodzone dziesiątego dnia kalendarzowego miesiącadul ḥidżdża.

Święto zakończenia postu (‘ῑd al fiṭr)

‘Īd al fiṭr wypada pierwszego dnia księżycowego miesiąca szałłāl i oznacza koniec całomiesięcznego postu w ramaḍānie. Tak jak post podczas miesiąca ramaḍān jest aktem czci, tak świętowanie ‘ῑd al fiṭr również jest aktem czci, poprzez który muzułmanie wyrażają Allahowi wdzięczność za Jego błogosławieństwa i łaskę, oraz za to, że ułatwił im dopełnienie postu w ramaḍānie. Koran głosi: „[Bóg] chce, żebyście dopełnili tę liczbę [dni] i żebyście głosili wielkość Boga za to, że On poprowadził was drogą prostą. Być może będziecie wdzięczni” (Al Baqara, 2:185).

Co powinno się robić w dniu ‘ῑd?

  1. Modlitwa świąteczna: Islam kładzie nacisk na to, by uczestniczyć w modlitwie świątecznej i zachęca do przybywania na nią nie tylko mężczyzn, ale także kobiety i dzieci. Pora tej modlitwy rozpoczyna się po tym, jak słońce wzniesie się nad horyzont na wysokość włóczni (czyli niewiele ponad 1 metr) i trwa do czasu, aż przekroczy ono zenit.

Opis modlitwy świątecznej: Składa się ona z dwóch cykli (rak‘āt), w których imām recytuje Koran na głos, a po modlitwie wygłasza kazanie (chuṭba) składającą się z dwóch części. Modlitwa ta zawiera na początku każdego z cykli kilka dodatkowych takbῑrāt (l.poj. takbῑrah; zwrot Allāhu akbar). W pierwszym cyklu przed rozpoczęciem recytacji Koranu imām powtarza Allāhu akbar dodatkowe sześć razy (oprócz takbῑru otwierającego). W drugim cyklu, po podniesieniu się z pokłonu do pozycji stojącej, imāmdodaje po zwyczajowym takbῑrze jeszcze pięć dodatkowych.

  1. Płacenie zakāt al fiṭr: Allah nałożył zakāt al fiṭr (dosłownie: oczyszczająca obowiązkowa jałmużna na zakończenie postu) na każdego, kto posiada więcej jedzenia niż potrzebuje na jedną dobę (w dniu święta). Jałmużna ta przekazywana jest biednym i potrzebującym muzułmanom i składa się z jednego ṣā‛ podstawowego produktu powszechnego w danym kraju, na przykład ryżu, pszenicy czy daktyli, tak aby w dniu święta nie było nikogo w potrzebie.Dozwolone jest przekazanie zakāt al fiṭr w gotówce, jeśli miałoby to być korzystniejsze dla biednego.

Czas przekazania: Zakāt al fiṭr przekazuje się od zachodu słońca ostatniego dnia ramaḍānu do czasu modlitwy świątecznej. Jednak może być wypłacony dzień czy dwa przed ‘ῑd.

Wysokość zakāt al fiṭr to jedno ṣā‛ popularnego produktu żywnościowego w danym kraju, czy to ryżu, pszenicy, czy daktyli. Jedno ṣā‛ to ekwiwalent około 3 kg produktu.

Muzułmanin musi zapłacić zakāt za siebie samego i za wszystkie osoby, do utrzymywania których jest zobowiązany, jak żona i dzieci (dając po jednym ṣā’ lokalnego produktu za każdą z osób). Zalecane jest, by zapłacił go również za dziecko nienarodzone.

Prorok r nakazał wypłacanie go jako „oczyszczenie poszczącego z bezmyślnych i nieprzyzwoitych słów, oraz by nakarmić biednych. Wypłacony przed modlitwą [świąteczną] jest przyjęty jako zakāt, a wypłacony po modlitwie uznawany jest za zwykłą jałmużnę (ṣadaqa)”(Sunan Abu Dāłūd: 1609).

  1. Muzułmanie z tej okazji w każdy dozwolony sposób szerzą radość i zabawę wśród wszystkich członków rodziny, młodych i starych, mężczyzn i kobiet. Ubierają najlepsze i najpiękniejsze ubrania, przygotowują najlepsze jedzenie i napoje, gdyż jest to postrzegane jako akt czci. Poszczenie w tym dniu jest surowo zabronione.
  2. Głoszenie wielkości Allaha poprzez recytowanie takbῑru z tej szczególnej okazji w noc poprzedzającą dzień ‘ῑd oraz w drodze na modlitwę, aż do czasu, modlitwy. Wyraża się w ten sposób Allahowi I wdzięczność za to, że umożliwił wierzącym dopełnienie postu w ramaḍānie. Koran głosi: „[Bóg] chce, żebyście dopełnili tę liczbę [dni] i żebyście głosili wielkość Boga za to, że On poprowadził was drogą prostą. Być może będziecie wdzięczni” (Al Baqara, 2:185).

Oto sposób, w jaki należy recytować takbῑr z tej okazji: Allāhu Akbar, Allāhu Akbar, lā ilāha illallāh, Allāhu Akbar, Allāhu Akbar, ła lillahil ḥamd (‘Allah jest Największy, Allah jest Największy, nie ma boga godnego czci z wyjątkiem Allaha, Allah jest Największy, Allah jest Największy, wszelka chwała należy do Allaha’).

Można także recytować następujące słowa: Allāhu Akbaru kabῑran, łal ḥamdu lillāhi katῑran, ła subḥān Allāhi bukratan ła aṣῑlā (‘Z pewnością Allah jest Największy, do Niego należy ogromna cześć; i chwała Mu w dzień i w nocy’).

Mężczyźni recytują takbῑr donośnym głosem, jednak tak, by nie przeszkadzać innym ludziom; kobiety zaś wypowiadają go po cichu.