Oszukanie ze względu na niepewność (gharar) i nieświadomość

Umowa oparta na niepewności i nieświadomości to umowa zawierająca element ryzyka lub luki, które mogą być wykorzystane do wprowadzenia zmian, co prowadzi do niezgody i kłótni pomiędzy stronami umowy lub sprawia, że jedna z nich krzywdzi drugą.

Islam surowo zabronił tego typu umów, aby zapobiec konfliktom i niesprawiedliwości. Są one zabronione nawet jeśli obie strony zaakceptowałyby takie warunki, gdyż Prorok r zabronił sprzedaży wiążącej się z oszukaniem ze względu na niepewność (gharar) (Saḥῑḥ Muslim: 1513).

Przykładami umów handlowych związanych z oszukaniem ze względu na niepewność lub nieświadomość:

1. Sprzedawanie owoców zanim one dojrzeją i staną się gotowe do zbioru. Prorok r zabronił takiej sprzedaży ze względu na prawdopodobieństwo, że owoce mogą się zepsuć zanim dojrzeją.
2. Płacenie określonej sumy pieniędzy, by nabyć pudełko, nie wiedząc, czy jego zawartość jest cenna, czy bezwartościowa.

Okoliczności w jakich gharar może wpłynąć na umowę:

Nieświadomość i niepewność (gharar) mogą wpłynąć na umowę i zakazać jej zawarcia, jeśli są one istotne i odnoszą się do podstawy umowy, a nie do spraw drugorzędnych.

Dlatego muzułmanin może na przykład nabyć dom, nawet jeśli nie wie jakich materiałów użyto do jego budowy, czy jakiego rodzaju farb użyto do pomalowania go, gdyż taka nieświadomość jest raczej trywialna i nie odnosi się do podstawy umowy, a jedynie do kwestii drugorzędnej.

 Niesprawiedliwość i bezprawna malwersacja

أخذ أموال الناس ظلماً ولو كان قليلاً من أعظم الآثام والجرائم.

Niesprawiedliwość jest jednym z najobrzydliwszych czynów, przed jakimi islam mocno ostrzega. Prorok r powiedział w związku z tym: „Niesprawiedliwość będzie ciemnością w Dniu Sądu” (SaḥῑḥAl Buchārῑ: 2315; SaḥῑḥMuslim: 2579). Islam postrzega akt niesprawiedliwego zagarniania czyjegoś majątku – bez względu na to jak byłby niewielki – jako jeden z najcięższych grzechów i ostrzega tych, którzy go popełniają przed srogą karą w życiu przyszłym. Prorok r powiedział: „Jeśli kotś niesprawiedliwie weźmie kawałek ziemi, jej obszar wzięty z siedmiu ziem zostanie obwiązany wokół jego szyi w Dniu Zmartwychwstania” (SaḥῑḥAl Buchārῑ: 2321; SaḥῑḥMuslim: 1610).

Przykłady niesprawiedliwości w transakcjach handlowych:

1. Przymus. Nie wolno zmuszać nikogo do jakichkolwiek transakcji. Umowa jest ważna jedynie wtedy, gdy zostaje zawarta za obopólną zgodą, zgodnie ze słowami Proroka r : „Sprzedaż jest za obopólną zgodą” (Sunan Ibn Madża: 2185).
2. Nieuczciwość. Oszukiwanie innych, aby bezprawnie przejąć ich własność, jest niesprawiedliwe i jest jednym z ciężkich grzechów. Prorok r powiedział „Ktokolwiek nas oszukuje, nie jest jednym z nas” (Saḥῑḥ Muslim: 101). Słowa te padły w następującym kontekście: Pewnego dnia Wysłannik Allaha r przechodził na bazarze obok stosu ziarna i włożył w niego rękę. Poczuł, że było mokre, więc spytał sprzedawcę: „O, właścicielu tego jedzenia, co to jest?” On odpowiedział: „Padało, Wysłanniku Allaha”. Prorok r rzekł: „Nie można położyć tego na górze stosu, aby ludzie mogli zobaczyć? Ktokolwiek nas oszukuje, nie jest jednym z nas” (Sunan At Tirmidῑ: 1315).

    Wysłannik Allaha r przeklął tych, którzy dają łapówki i tych, którzy je przyjmują. .

   
3. Manipulacja prawna. Niektórzy ludzie są tak sprytni i przebiegli, że aby bezprawnie przejąć własność innych ludzi posługują się nawet prawem i sądami. Jednak wyrok sędziego nie zmienia fałszu w prawdę, zgodnie z przekazem Proroka r , który powiedział: „Jestem tylko człowiekiem, a czasem muszę rozstrzygać wasze spory. Może się tak zdarzyć, że któryś z was będzie bardziej przekonujący w przedstawianiu swych argumentów niż drugi, przez co mogę rozstrzygnąć na jego korzyść, bazując na tym, co usłyszałem. Jednak jeśli przyznam komuś coś, co [w rzeczywistości] należy do jego brata, niech tego nie przyjmuje, gdyż dam mu cząstkę Ognia” (SaḥῑḥAl Buchārῑ: 6748; SaḥῑḥMuslim: 1713).
4. Przekupstwo. Oznacza to, że człowiek wręcza pieniądze lub wyświadcza przysługę, by dostać coś, do czego nie ma prawa. Jest to jedna z najgorszych form niesprawiedliwości i jeden z najcięższych grzechów. Prorok r przeklął osoby dające łapówkę i te, które ją przyjmują (Sunan At Tirmidῑ: 1337). Kiedy przekupstwo zaczyna się szerzyć w społeczeństwie, niszczy jego strukturę, powodując jego rozpad oraz wpływa niekorzystnie na jego rozwój i dobrobyt.

Jakie jest stanowisko islamu odnośnie osoby, która zagarnęła czyjąś własność przed przyjęciem islamu?

Jeśli ktoś przyjmuje islam, a nadal posiada pieniądze zdobyte na skutek oszukiwania innych, na przykład poprzez kradzież, malwersację czy napaść, musi je zwrócić prawowitemu właścicielowi, jeśli wie kim on jest i jest w stanie to zrobić nie szkodząc sobie.

Powodem jest to, że mimo iż sam akt został popełniony przez człowieka przed przyjęciem islamu, osoba ta nadal jest w posiadaniu nie swoich pieniędzy i musi je zwrócić ich prawowitemu właścicielowi, zgodnie ze słowami Allaha: „Zaprawdę, Bóg nakazauje wam, abyście oddawali powierzone dobra ich właścicielom!” (An Nisā’, 4:58).

Jeśli jednak nie wie do kogo te pieniądze należą i po dokonaniu wszelkich niezbędnych starań nie jest w stanie zidentyfikować ich właściciela, może się ich pozbyć, oddając je na cele charytatywne.

Hazard

 Hazard uzależnia hazardzistę..

Co to jest hazard?

Hazard obecny jest w wyścigach i grach, których warunkiem jest, że uczestnicy ryzykują pieniądze, zgadzając się, że ten kto wygra otrzyma wartościową nagrodę. Zwycięzca zagarnia pieniądze przegranych, tak więc aby jeden mógł wygrać, inny musi stracić.

Islamskie orzeczenie odnośnie hazardu

Hazard jest surowo zabroniony, o czym świadczą dowody z Koranu i Sunny. Oto niektóre z nich:

1. Allah ﷻ powiedział w Koranie, że grzech związany z hazardem jest dużo większy, niż wynikające z niego korzyści: „Będą ciebie pytać o wino i hazard. Powiedz: ‘W nich jest wielki grzech i pewne korzyści dla ludzi; lecz grzech jest większy aniżeli korzyści’” (Al Baqara, 2:219).
2. Allah ﷻ uznał hazard za rodzaj moralnej nieczystości ze względu na szkody jakie przynosi jednostce i społeczeństwu. Nakazał wiernym, by go unikali , gdyż sieje wśród nich wrogość i nienawiść. Odrywa ich także od wspominania Allaha i od modlitwy, zgodnie z przekazem Koranu: „O wy, którzy wierzycie! Wino, hazard, bożki i strzały wróżbiarskie – to obrzydliwość wynikająca z dzieła szatana. Unikajcie więc tego, abyście mogli być szczęśliwi! Szatan chce tylko rzucić między was nieprzyjaźń i zawiść przez wino i hazard i odwrócić was od wspominania Boga i od modlitwy. Czyż wy nie zaprzestaniecie?” (Al Mā’ida, 5:90-91).

Zgubne skutki hazardu dla jednostki i społeczeństwa

Hazard przynosi jednostce i społeczeństwu wielkie szkody, między innymi:

1. Sieje wrogość i nienawiść pomiędzy ludźmi. Zazwyczaj gracze są przyjaciółmi, jednak gdy jeden z nich wygrywa, zabierając pieniądze drugiego, przegrani niewątpliwie poczują do zwycięzcy nienawiść i będą żywić do niego urazę. Mogą nawet próbować go skrzywdzić w odwecie za poniesione straty. Jest to fakt znany wszystkim, potwierdzający słowa Allaha: „Szatan chce tylko rzucić między was nieprzyjaźń i zawiść przez wino i hazard”. W dodatku hazard odwraca uwagę grających od modlitwy i wspominania Allaha. Koran wyjaśnia dlaczego Szatan uatrakcyjnia ludziom hazard: „i [chce tylko] odwrócić was od wspominania Boga i od modlitwy. Czyż wy nie zaprzestaniecie?” (Al Mā’ida, 5:91).
2. Niszczy majątek i przynosi grającemu ogromne straty.
3. Prowadzi do uzależnienia. Jeśli hazardzista wygrywa, staje się bardziej zachłanny i gra z jeszcze większą pasją, mając nadzieję na powiększenie nieuczciwie zdobytych zysków. Jeśli przegrywa, nadal gra, z nadzieją na odzyskanie tego, co stracił. Obie te sytuacje odciągają od produktywnej pracy i przyczyniają się do niszczenia społeczeństwa.