Zakāt

Najważniejsze cele zakātu

Allah ﷻ nałożył na muzułmanów zakāt z wielu powodów, wśród których są następujące:

  1. Umiłowanie pieniędzy jest wrodzoną ludzką tendencją. To sprawia, że ludzie robią co w ich mocy, by je zdobyć i zachować. To z tego powodu islam wymaga, by płacili oni zakāt, aby oczyszczali swoje serca ze skąpstwa i chciwości, jak głosi Koran: „Weź z ich majątku jałmużnę, abyś przez nią mógł ich oczyścić” (At Tauba, 9:103).
  2. Płacenie zakātu wykształca poczucie współzależności oraz spaja społeczeństwo. Ponieważ ludzie ogólnie lubią tych, którzy dobrze ich traktują, społeczność muzułmańska staje się tak zwarta, że jej członkowie przypominają spójną budowlę, wspierając się nawzajem. Dlatego w takim społeczeństwie maleje liczba przestępstw takich jak kradzieże, rabunki i malwersacje.
  3. Płacenie zakātu jest okazaniem Allahowi I całkowitego posłuszeństwa i pokory. Kiedy bogaci płacą zakāt, wypełniają nakaz Allaha, okazują Mu wdzięczność za łaskę, jaką ich obdarzył. Allah ﷻ mówi w Koranie: „Jeśli będziecie wdzięczni, to Ja obdarzę was hojniej” (Ibrahῑm, 14:7).
  4. Dzięki płaceniu zakātu, urzeczywistnia się ideę społecznego bezpieczeństwa i względnej równości różnych warstw społecznych.Kiedy bogaci przekazują coroczny zakāt jego prawowitym odbiorcom, majątek przestaje gromadzić się w rękach elity społecznej, która miałaby na niego monopol. Koran głosi: „Tak, żeby to nie przechodziło kolejno do bogatych spośród was” (Al Ḥaszr, 59:7).

Rodzaje majątku, od którego należny jest zakāt

Zakātu nie płaci się od rzeczy niezbędnych do życia i wykorzystywanych natychmiastowo, takich jak jedzenie, picie, ubrania, mieszkanie, w którym się mieszka, nawet jeśli jest cenne, oraz od samochodu, którym się jeździ, nawet jeśli jest to luksusowy samochód.

Odprowadza się go tylko od majątku, którego nie przeznacza się do natychmiastowego użytku i który ma tendencję do wzrostu i pomnażania, czyli na przykład:

  1. Złoto i srebro nie będące częścią ubrania lub biżuterii, którą się nosi:

Zakāt należny jest od złota i srebra tylko wtedy, gdy jego wartość osiągnęła minimalny próg ustanowiony dla tego rodzaju majątku (niṣāb) i po tym, jak ktoś jest w jego posiadaniu przez pełny rok kalendarzowy (354 dni).

Minimalny próg, od którego zakāt staje się obowiązkowy (niṣāb) dla tego rodzaju majątku, jest następujący:

Dla złota to około 85 gram, a dla srebra około 595 gram.

Dlatego jeśli muzułmanin posiadał taką ich ilość przez pełny rok, musi odprowadzić od nich zakāt w wysokości dwóch i pół procenta (2,5%).

  1. Wszelkiego rodzaju waluty (banknoty i monety) posiadane jako gotówka lub jako środki na koncie bankowym.

Niṣāb dla zakātu od pieniędzy ustala się zgodnie z wartością odpowiedniej ilości złota (85gram czystego złota) w chwili, w której zakāt staje się należny, opierając się na bieżących cenach w kraju, w którym osoba płacąca zakāt mieszka. Jeśli posiada taką sumę przez cały rok kalendarzowy, musi oddać dwa i pół procent (2,5%) jako zakāt.

Dla zobrazowania: Jeśli jeden gram czystego złota w chwili, kiedy zakāt staje się należny, wynosi dajmy na to 25 dolarów niṣāb od waluty będzie następujący:

25 (cena jednego grama złota, która jest zmienna) × 85 (ilość gram, która jest stała) = 2125 $ – jest to minimalna kwota, od której należy zakat odprowadzić (niṣāb).

  1. Towary handlowe

To określenie obejmuje wszystko, co przeznaczone jest na sprzedaż. Mogą to być nieruchomości, jak grunty czy budynki mieszkalne, oraz artykuły, takie jak dobra konsumpcyjne i towary żywnościowe.

Wartość kapitału, który posiadało się przez pełny rok kalendarzowy, określa się zgodnie z bieżącą ceną rynkową w dniu, w którym zakāt staje się należny. Jeśli towary handlowe osiągają niṣāb, dwa i pół procent (2,5%) ich wartości musi zostać oddane jako zakāt.

 

  1. Produkty rolne

Koran głosi: „O wy, którzy wierzycie. Rozdawajcie z dobrych rzeczy, które zyskaliście i z tego, co wyprowadziliśmy dla was z ziemi” (Al Baqara, 2:267).

Zakāt należy odprowadzić jedynie od pewych rodzajów produktów rolnych, pod warunkiem, że osiągnęły one minimalną wartość, od której zakāt jest należny (niṣāb).

Wysokość zakātu płaconego od produktów rolnych różni się w zależności od okoliczności. Należy na przykład rozróżnić uprawy nawadniane w sposób naturalny przez deszcz i rzeki od tych, które wymagały nawadniania sztucznego, co pociągało za sobą koszty i wymagało wysiłku.

  1. Zwierzęta hodowlane: Zakāt należny jest od zwierząt hodowlanych, takich jak krowy, wielbłądy i owce, tylko jeśli zwierzęta te pasą się na pastwiskach i ich właściciel nie musi kupować im paszy.

Jeśli zaopatruje je w paszę przez większą część roku, zakātu od nich nie odprowadza.

Szczegóły dotyczące minimalnej wartości zwierząt hodowlanych od której należny jest zakāt (niṣāb) można znaleźć w książkach dotyczących prawodawstwa islamskiego (fiqh).

Odbiorcy zakātu

Islam określił kategorie osób uprawnionych do otrzymania zakātu. Dozwolone jest, by muzułmanie przekazywali go odbiorcom należącym do jednej lub wielu z tych grup, albo by przekazali go instytucjom charytatywnym, które podejmą się przekazania go osobom uprawnionym. Właściwszym jest rozdzielenie go w obrębie kraju, w którym został zebrany.

Upoważnieni do otrzymania zakātuto:

  1. Osoby żyjące w nędzy oraz takie, które nie mogą zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych.
  2. Osoby zatrudnione do zbierania i przekazywania zakātu.
  3. Niewolnicy potrzebujący pieniędzy do wykupienia się z niewoli.
  4. Ci, którzy zaciągnęli dług i nie są w stanie go spłacić, bez względu na to, czy dług ten zaciągnęli z powodów osobistych, czy dla dobra publicznego.
  5. Ci, którzy podejmują wysiłek dla sprawy Allaha: Obejmuje to tych, którzy walczą za swoją religię i kraj, jak i tych, którzy angażują się w jakiekolwiek działania mające na celu wspieranie i propagowanie islamu.
  6. Ci, których serca mogą zostać pozyskane: Są to ci, którzy niedawno przyjęli islam lub mają zamiar go przyjąć. Obowiązek przekazywania zakātu odbiorcom należącym do tej kategorii nie należy do jednostek, lecz raczej do stowarzyszeń, centrów islamskich i instytucji charytatywnych.
  7. Podróżujący, którzy mają problem z powrotem do domu, nawet jeśli są bardzo zamożni.

Odnośnie osób uprawnionych do otrzymania zakātu, Koran mówi: „Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych, którzy je zbierają, i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Boga, i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Boga! Bóg jest Wszechwiedzący, Mądry!” (At Tauba, 9:60).